إعداد:
الوصف
كتاب قيم مترجم للغة البامبارا يوضح أن الله هو من خلق الإنسان ويبين الغاية من خلق الناس ويوضح أن كل شيء يدل على وجود الخالق.
تنزيل الكتاب
المحاور
Jɔn ye sankolo ni dugukolo dan ani min b'u kɔkana la ka bɔ danfɛnbaw la min tɛ sɛ ka jàte.
jɔn ye ni màràkan dafalen n dan min bɛnnen bɛ sankolo ni dugukolo la ?
Jɔn ye hadamaden dan ka mɛni ni yeli ni hakili di a ma, wa ka tila ka dɔnniya faraɲɔgɔnkan sé di a ma a ni tiɲɛ sɔrɔɲa?
I bɛ ni gilani dafalen n' ɲɛfɔ cogodi i farikolo la a ni nimafɛn tɔw? Ani jɔn y'a Sindi.
Ni duniya n bɛ bila màràkan sirakan cogodi ka sàbàti n'a sariyaw ye min bɛnnen bɛ a la san caman?
Jɔn ye ni màrakan n dan min bɛ ka duniya ɲɛ minɛ (ɲɛnamaya ni sàya,danfɛnw cayali,sú ni tile,waatiw yɛlɛmali,an'o ɲɔgɔnnaw)?
Yali ni duniya n y'a yɛrɛdan wa? Wali a bɔra fu la wa? Wali a bàlila ka na de wa ?
Mun na hadamaden bɛ limaniya fɛnw sɔrɔli la a ɲɛ tɛ min na ? Misali:( Dɔnniya ni hakili ni nín ni ani sɔmin ni kanu) o tɛ k'a d'a kan a b'a nɔ ye wa? Mun na hadamaden bɛ ni duniya belebele n danbaa nankari k'a sɔrɔ a b'a ka danni n'a ka gilaniw nɔ ye a n'a ka hinɛ !?
Mɔgɔ si tɛ sɔn a k'a fɔ a ye ko so de filɛ nin a nana ka sɔrɔ a ma jɔ jɔbaa fɛ! Wali a k'a fɔ k'a jɔra yɛrɛma fu ten! Cogodi mɔgɔdɔw b'a tuɲatigiya n'a fɔra ko ni duniyabá n na na ka sɔrɔ tìgi t'a la? Cogodi Hakili tìgi bɛ sɔn a ma a ka fɔ a ye ko ni duniya labɛnnen dafalen bàlila ka nan a yɛrɛ ma ten ?
Ala kɔrɔtalen ko:(أَمۡ خُلِقُواْ مِنۡ غَيۡرِ شَيۡءٍ أَمۡ هُمُ ٱلۡخَٰلِقُونَ، أَمۡ خَلَقُواْ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۚ بَل لَّا يُوقِنُونَ). {Yali u dan na de wa Ala tàna fɛ wali olu de ye Danbaa ye, wali olu de ye sankolo ni dugukolo dan, o bila u tɛ dɛngɛnɛya[32:52]
Màsa bɛ yen ani danbaa kelen,tɔgɔw ni mankutu belebelew caman b'a la min b'a ka dafalenya yiran, a tɔgɔw dɔ ye: danbaa,hinɛ màsa, garisɛgɛ màsa,funansere,ani "Ala" o ye tɔgɔ dɔnnenba ye ka bɔ danbaa tɔgɔw la sanuya b'a ye a kɔrɔtalendo, a kɔrɔ ye: min kelen ka kan ni bàto ye farankan t'a la.
Ala kɔrɔtalen ko kuranaba kɔnɔ ([1]):﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ {A fɔ o de ye Ala ye a kelen pe do** ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ Ala de ye kɛrɛnkɛrɛnni màsa ye**لَمۡ یَلِدۡ وَلَمۡ یُولَدۡ A ma fɛn bange fɛn m'a bange**وَلَمۡ یَكُن لَّهُۥ كُفُوًا أَحَدُۢ﴾ Foyi ma kɛ a ɲɔgɔnna ye}[1-4: 112]
Ala ko tugun:﴿اللَّهُ لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلا نَوْمٌ لَهُ مَا فِي السَّمَوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضَ وَلا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ﴾ {Ala, bàtoma wɛrɛ tɛ yen ale kɔ, nínma do, a jɔlen do n'a yɛrɛ ye, jingo t'a minɛ sunɔgɔ t'a minɛ sankolo ni dugukolo kɔnɔfɛnw y'a ta ye jɔn tɛ sɛ ka sɔrɔnadonni kɛ a yɔrɔ n'a ma kɛ n'a ka diɲɛ ye, a bɛ fɛn dɔn min b'u ɲɛ ani min bɛ u kɔfɛ, u tɛ foyi dɔn a ka dɔnni na fo a diɲɛna ni min ye a ka dɔnni ye sankolo ni dugukolo labɔ olu tangali tɛ girinya a ma màsa kɔrɔtalendo màsabá don}[255:2]
Danbaa de ye dugukolo dan k'a kolon,k'a ɲà a ka danfɛnw ye,a le de ye sankolo dan ani danfɛn belebele minnu b'a kɔnɔ, a ye kɛli kɛ tile ni kalo ni su ni tileganfɛla ye ni latilenni ɲɛminɛn na min b'a ka bonya yiran.
Danbaa de ye fiyen kolon an ye ɲɛnamaya tɛ taa min kɔ,a le de bɛ san jìgìn an kan a ye kɔji ni baji kolon an ye, a le de tun bɛ an bálo an denyɛrɛnin man an baw dɛbɛ la ka sɔrɔ fanga tɛ an na,Ale de ye jòli kɛ a bɛ bòli an jolisiraw fɛ, k'an dusukun ɲɛnamaya furututu la k'a ta an bangeli la ka see an fatuli ma.
Ala kɔrɔtalen ko:﴿وَاللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾ {Ala y'aw bɔ aw baw dɛbɛ la aw tun tɛ foyi dɔn, a ye mɛnni tolo ni yeli ɲɛ ni dusukun di aw ma a dɔ la aw n'a waleɲumandɔn}(78:16)
An danbaa y'an garisɛgɛ hakili la o b'a ka bonya yira, a ye sunkun dɔ bila an na min b'a ka dafalenya yira, ani k'a yira k'a tɛ sɛ ka mankutu ni nàgasi ye.
Bàto ka kan ka kɛ Ala kelen de ye, a kɔrɔtalendo, a le de dafalen do min ni bàto ka kan, fɛn wo fɛn bàtora a tàna la o ye ko lankolon de ye a nagasilen do w'a ka surun sàya ni tununin na.
Bàtota ma kan ka kɛ mɔgɔ wali boli wali yiri wali bɛgan ye!
A tɛ bɛn hakilima ka fɛn bàto fo n'a kɛra fɛn dafalen ye,a bɛ danfɛn bàto cogodi a le yɛrɛ bɛ min ɲɛ!
Danbaa tɛ sɛ ka kɛ denyɛrɛnin ye musodɛbɛ la ka tila ka bangɛ i ko denmisɛn tɔw!
Danbaa de ye danfɛnw dan,dannenw màra b'a ka sé kɔnɔ; mɔgɔw tɛ sɛ ka tɔɔrɔ se a ma wa mɔgɔ si tɛ sɛ k'a gɛngɛn wali k'a làjaba wali k'a dɔgɔya!
Danbaa tɛ sɛ ka sà!
Danbaa de tɛ sɛ ka ɲinan a tɛ sunɔgɔ wa a tɛ dumuni kɛ, màsabá don den wali mùso tɛ sɛ ka k'a fɛ; mankutubaw bɛ danbaa la a tɛ sɛ ka mankutu ni haju wali nàgasi ye cogosila; kolo fɛn woo fɛn bɛ danbaa ka bonya fɔnkɔɲɔgɔya min bɛ dànbeya ka taa kiraw ma o ye kolo yɛlɛmalen ye kùndɔfɔ lakika dɔ tɛ Musa wali Isa nàna ni min ye, wali Nabiɲuman tɔw kisi ni nɛɛma b'u ye.
Ala ko min kɔrɔtalendo:يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَإِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ (73) {aw mɔgɔw minnu limaniya la ntalen gosira aw ye aw y'a lamɛ,i k'a dɔn minnu bɛ ka fɛn wɛrɛ weele Ala tàna la u tɛ sɛ ka limɔgɔ ɲɔgɔn dilan hali n'u farala ɲɔgɔnkan, wa hali ni limɔgɔ ye fɛn dɔ bɔsi u la u tɛ sɛ k'o minɛ a la,ɲininikɛla lafura a n'a ɲinina min fɛ}(73)مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ (74) U ma Ala bonya bonyalakika la, Ala ye fàngatigi ye màsagɛlɛn do(74)[74,73:22].
Hakili bɛ sɔn a ma wa !Ala ka ni danfɛn n bɛɛ dan ka sɔrɔ kun t'a la wa, yali a y'a dan tulon de kaman wa k'a sɔrɔ kodɔn ni dɔnni màsa don?
Yali hakili bɛ sɔn a ma wa! Ka fɔ min y'an dan ni dancogo ɲuman n ni ni lakenɲɛnne n na ka dugukolo ni sankolo kan fɛnw kolon an ye, a k'an dan ka sɔrɔ kun t'a la,wali ɲininkali minnu b'an sogola k'o jaabiw tɛ sɔrɔ, misali: an bɛ yan mun na? Mun bɛ sàya kɔfɛ? Kun jumɛn bɛ an danni na?
O bila Ala ye cidenw ci de yaasa an k'an sɔrɔkun dɔn, a n'a màgo bɛ mun na an fɛ!
Ala ye cidenw ci kan an ladɔnniya k'a le kelen de ni bàto ka kan,a n'an k'a bàtocogo dɔn, a ni u k'a ka yamaruyakan ni fatanikow lase an ma, ka an ladɔnniya nàfa belebelew la min n'an y'a minɛ an ka ɲɛnamaya bɛ ɲa, hɛrɛ ni barika bɛ caya.
Ala ye ciden caman ci, misali (Nuhun,iburahima,Musa,ani Isa) Ala ye kabako caman di ni ciden nunu ma min b'u ka cɛntigiya yiran,ani ka f'u cira Ala fɛ.
Cidenw laban ye kira Mamadu de ye- nɛɛma ni kisi b'a ye- Ala ye kurana jìgìn a kan.
Cidenw y'a jɛya an ye k'a fɔ ɲɛnamaya n ye kɔrɔbɔli de ye ani ko ɲɛnamaya badaabada bɛna sàya kɔfɛ de.
Ani ko mɔgɔɲumanso bɛ limaniyajɔnw ye minnu ye Ala kelen bàto u ma fɛn fàra a kan ka, u limaniya la cidenw bɛɛ la, ani ko Ala ye tasuma labɛn kafiriw ye minnu ye Ala wɛrɛ bàto wali ka kafiriya ciden kelen ma.
Ala kɔrɔtalen ko:
يَابَنِي آدَمَ إِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِي فَمَنِ اتَّقَى وَأَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (35) Ee aw hadamadenw ni ne ka cidenw na na aw ma ka n ka kabakow lakalen aw ye, ni min siran na ka ɲuman kɛ siran ni jɔrɔ tɛ olu kan (kiyaman) (35)وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا وَاسْتَكْبَرُوا عَنْهَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (36) Minnu ye ne ka hayaw nkalontigiya k'u yɛrɛbonya a ma, olu ye tasuma dunkew de ye u bɛ duumɛ a kɔnɔ(36)[35,36: 7].
Ala ko tugunni saniya bɛ a ye :﴿ أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ ﴾ {Yali aw b'a bìsìgi k'aw dannan tulon de kama k'aw tɛ na segin Ala ma wa}[115:23].
Kurana sanuman ye Ala kumakan de ye a ye min jìgìn kiralaban Mamadu kan,o de ye kabakobá ye min bɛ ciden Mamadu ka cidenya tuɲatigiya- nɛɛma ni kisi b'a ye- a kitiw n'a kibaruyaw ye tuɲa ye, Ala ye nkalontigɛlaw dɛsɛ ka na ni hali a ɲɔgɔnna kelen ye, u dɛsɛra o la a kɛcogo n'a daɲɛw ɲà kosɔn,a ye tali kɛ hakilidalilu caman na ani dɔnni lakikaw o min b'a yiran ko gafen n tɛ sɛ ka kɛ mɔgɔ ka gilanen ye, o bila mɔgɔw tìgi ta de don sanuya b'a ye a ka a kɔrɔtalendo.
Ala ye cidenw ci kabini waatidaminɛw la u ka mɔgɔw weele ka taa u danbaa ma,k'a ka yamaruyakanw n'a ka fatanikow lase, u bɛɛ ka weeleli tun ye: Ala kelen bàtoli de ye sebaaya bɛɛ tìgi, ni màntow y'u ka ciden ka laseli toyi wali k'a ɲagami,ka bɔ Ala kelen bàtoli yamaruya la ,Ala bɛ ciden wɛrɛ ci ka sira tilen, o bɛ hadamadenw lasegin ka taa dannisunkun ma Ala kelenya n'a bàtoli, fo Ala ye cidenya dàfa ni kira Mamadu ye kisi b'a ye, o min nana ni foroba sariya duumɛlen ye mɔgɔw bɛɛ ye ka see kiyaman ma, min ye dafali ni dosili kɛ a kɔfɛ sariyaw la, danbaa y'a yamaruya ni nin sariya n ni nin cikan n ye min bɛ to, ka duumɛ ka taa se alikiyama don ma.
O de la anw silamɛw bɛ limaniya-i n'a fɔ Ala y'an yamaruya cogomin- cidenw bɛɛ la ani gafetɛmɛnenw.
Ala kɔrɔtalen ko:﴿ءَامَنَ ٱلرَّسُولُ بِمَاۤ أُنزِلَ إِلَیۡهِ مِن رَّبِّهِۦ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَۚ كُلٌّ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَمَلَـٰۤىِٕكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ لَا نُفَرِّقُ بَیۡنَ أَحَدࣲ مِّن رُّسُلِهِۦۚ وَقَالُوا۟ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ غُفۡرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَیۡكَ ٱلۡمَصِیرُ﴾ {Ciden limaniya la fɛn na min jìgìna a kan ka bɔ a má yɔrɔ ani limaniyajɔnw,u bɛɛ limaniya la Ala la ani mɛlɛkɛw ni cidenw, an tɛ ciden bɔ Ala ka ciden na, u ko an y'a mɛ an b'a la bàto, yàfa an ma an tìgi,laban yɔrɔ bɛ segin e de ma}[2: 285]. [285:2].
Min ye cidenw ci o de ye Ala ye, ni min kafiriya la kelen ka ciden ya ma o kafiriya la tɔ bɛɛ ma, jurumu man jugu ka tɛmɛ mɔgɔ ka Ala ka kùndɔfɔ nankari o kan, limaniya cidenw bɛɛ la o ye alijana donni sarati dɔ ye.
Limaniya Ala ka ciden bɛɛ la o ye Waajibi ye bɛɛ kan ni waati n na,o tɛ sɛ ka kɛ f'a ka limaniya ka tugu cidenw laban kɔ,Mamadu nɛɛma ni kisi b'a ye.
Ala y'a lakalen Kuranasanuman kɔnɔ ka fɔ min bɛ ciden kelen nankari Ala ka cidenw la o kafiriya la Ala ma k'a ka kùndɔfɔ nkalontigiya:
Ni kurana haya ninnu kalan:"إنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ ورُسُلِهِ ويُرِيدُونَ أنْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ ورُسُلِهِ ويَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ ونَكْفُرُ بِبَعْضٍ ويُرِيدُونَ أنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا {I ka dɔn mɔgɔ min kafiriyala Ala n'a ka cidenw ma wa u b'a nàta ka Ala n'a ka cidenw bɔ ɲɔgɔnna u b'a fɔ anw bɛ limaniya dɔw la an bɛ kafiriya dɔw ma ,u b'a fɛ ka sira minɛ olu fila cɛأُولَئِكَ هُمُ الكافِرُونَ حَقًّا وأعْتَدْنا لِلْكَفَرَيْنِ عَذابًا مُهِينًا﴾". Olu de ye kafiri lakikaw ye, an ye ɲankata labɛn kafiriw ye min bɛ dɔgɔyali kɛ}".[150,151:4].
Silamɛya ye yɛrɛkolon de ye Ala kelen pe ye min kɔrɔtalendo,ani yɛrɛkolonni k'a bàto,ani k'a ka sariya bàto ni dìɲɛ ni sɔnni ye.
Ala ye cidenw ci ni ci kelen de ye,o ye: weeleli ye ka taa Ala kelen bàtoli ma dìɲɛɲɔgɔ t'a la.
Silamɛya de ye Nabiɲuman bɛɛ ka diinɛ ye, u ka weeleli ye kelen ye u ka sariyaw bɛ fɔ ɲɔgɔnkɔ, diinɛ tuɲaman bɛ silamɛw kelen de bolo bi Nabiɲumanw bɛɛ nana ni o min ye, silamɛya làseli bi don n na o de ye tuɲa ye; danbaa min ye iburahima ni Musa ni Isa ci o de ye kira laban Mamadu ci, silamɛsariya nàna ka sariya tɛmɛnenw dosi.
Mɔgɔw bɛ bàto kɛ diinɛ fɛn wo fɛn kɔnɔ bi -min tɛ silamɛya ye- o ye mɔgɔw ta gilanen de ye,wali Ala ta tun do kɔfɛ a nàna kɛ mɔgɔw tulon na a la fo kɔnɔsutɔmɔkan ni nkalon kɔrɔ cɛntàtaw ɲaamina a la a ni hadamadenw ka cɛsiri.N ka silamɛw ka dusukunnasiri o ye kelen de ye a walawalalen a tɛ yɛlɛma, e ka kurana sanuman lajɛ, gafe kelen de do silamɛjamana bɛɛ la.
Ala kɔrɔtalen ko Kuranasanuman kɔnɔ:
قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَالنَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ (84) {A fɔ an limaniyala Ala la ani min jìgìna an kan ani min jìgìna iburahima ni isimaila ni Isaka ni Yakuba n'a mɔdenw kan, ani min dira Musa ni Isa ni Nabiɲuman tɔw ma ka b'u má yɔrɔ, anw tɛ u bɔ ɲɔgɔnna wa anw kolonen do Ala ye} (84).وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ 85). Ni mɔɔ min ye diinɛ wɛrɛ minɛ min tɛ silamɛya ye o tɛ minɛ wa kiyamadon a bɛ bɔnɛlenw cɛla} 85.[84,85:3].
Yali i b'a dɔn wa! k'a wajibiyalen silamɛw kan ka limaniya Ala ka Nabiɲuman Isa la k'a kanu k'a bonya ka limaniya a ka cikan na o min ye weeleli ye ka taa Ala kelen ma farankan t'a la !wa silamɛw bɛ limaniyalen ka fɔ kira Isa ni kira Mamadu (nɛɛma ni kisi b'u ye)fila tun ye Nabiɲuman ye,ani k'u cira ka mɔgɔw kanda ka taa Ala ka sira ma ani mɔgɔɲumanso sɔrɔ sira.
An ka dusukunnasiri ye ko Isa kisi b'a ye tun ye cidenbáw dɔ ye Ala kɔrɔtalen ye minnu ci, an ka dusukunnasiri ye k'a bangeni kɛra kabako ye, Ala y'an ladɔnniya kurana kɔnɔ k'a ye Isa dan ka sɔrɔ fá tɛ a la inafɔ a ye Adama dan ka sɔrɔ fá ni bá tɛ a la, Ala bɛ sɛ fɛn bɛɛ la.
An ka dusukunnasiri ye ko isa tɛ Ala ye, Ala den fana tɛ,a ma genge wa halisa a bɛ balola, Ala y'a kɔrɔta a bɛ jigin duniya laban na a kiiritigɛla tilenen laman, a bɛ kɛ silamɛw nɔfɛ ka d'a kan olu de limaniyalen Alakelenya la Isa ni Nabiɲumanw bɛɛ nàna ni min ye.
Ala y'an ladɔnniya kurana sanuman kɔnɔ k'a fɔ nasaraw ye Isa ka cikan yɛlɛma, ani ko yɛlɛmanikɛla fililen dɔw bɛ yen minnu ye Bibulu yɛlɛma k'a fàlen ka dɔ fàra a kan, Isa ma min fɔ u ye, min b'o sɔn jila Bibulugafew cayali a ni fɔnkɔɲɔgɔnya caman a kumasenw ni ɲɔgɔncɛ.
Ala y'an ladɔnniya ka fɔ Isa tun bɛ Ala bàto wa a m'a ɲini mɔgɔsi fɛ k'a le bàto, o bila a tun b'a ka màntonw bila ka danbaa de bàto, n ka sitanɛ ye nasaraw bila ka Isa bàto, Ala y'an ladɔnniya kurana kɔnɔ k'a tɛ yàfà mɔgɔsi ma min ye fɛn wɛrɛ bàto min tɛ Ala ye, ani ko kiyamadon Isa b'a yɛrɛ bàari ka bɔ a bàtobagaw ma, a b'a fɔ u ye ko n y'aw yamaruya ka danbaa de bàto,n m'aw yamaruya ka ne bàto. O dalilu, Ala kumakan min kɔrɔtalendo :
﴿یَـٰۤأَهۡلَ ٱلۡكِتَـٰبِ لَا تَغۡلُوا۟ فِی دِینِكُمۡ وَلَا تَقُولُوا۟ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّۚ إِنَّمَا ٱلۡمَسِیحُ عِیسَى ٱبۡنُ مَرۡیَمَ رَسُولُ ٱللَّهِ وَكَلِمَتُهُۥۤ أَلۡقَىٰهَاۤ إِلَىٰ مَرۡیَمَ وَرُوحࣱ مِّنۡهُۖ فَـَٔامِنُوا۟ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۖ وَلَا تَقُولُوا۟ ثَلَـٰثَةٌۚ ٱنتَهُوا۟ خَیۡرࣰا لَّكُمۡۚ إِنَّمَا ٱللَّهُ إِلَـٰهࣱ وَ ٰحِدࣱۖ سُبۡحَـٰنَهُۥۤ أَن یَكُونَ لَهُۥ وَلَدࣱۘ لَّهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَـٰوَ ٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۗ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِیلࣰا﴾ {Ee aw gafe dùngew aw kàna dàn tɛmɛ aw ka diinɛ la wa aw kàna dɔwɛrɛ fɔ Ala ma ni tuɲa tɛ, Mariyama denkɛ taamakɛla Isa ye Ala ka ciden de ye, Ala y'a danni yamaruya ni kumaden de ye a ye min kerou ka taa mariyama ma an'a ka nín de do . Aw ye limaniya Ala n'a ka cidenw ma aw kàna fɔ ko Ala ye sàba ye, a y'o dabila o de ye hɛɛrɛ y'aw ma, i k'a dɔn Ala ye màsa kelen ye sanuya b'a ye den ka k'a fɛ, sankolo ni dugukolo kɔnɔfɛnw y'a ta ye, Ala wàsara jìgìsɛmɛyɔrɔ ye}[171:4]
Ala kɔrɔtalen ko:(وَإِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَٰهَيْنِ مِن دُونِ اللَّهِ ۖ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ ۚ إِن كُنتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ ۚ تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلَا أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ ۚ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ Tuma taasi Ala b'a fɔ yaa Mariyama den Isa, yali e de ko mɔgɔw ma k'aw ye ne ni n wolobá kɛ Ala ye ka Ala to wa? a b'a fɔ sanuya bɛ e Ala ye n ka fɛn fɔ e kan min tɛ n ka hakɛ ye, n'a y'a sɔrɔ ne y'a fɔ fàna e Ala b'a dɔn, i bɛ ne ka kow dɔn ne dun tɛ e ka kow dɔn, e de ye ko dògòlenw dɔn baa ye.(116:5)
Ni mɔgɔ min bɛ kunandiya ɲini lahara o kan ka don silamɛya la ka tugu kira Mamadu kɔ kisi b'a ye.
Nabiɲumanw ni cidenw bɛɛ jɛra lakika min na kisi b'u bɛɛ ye, o ye ko mɔɔ si tɛ kisi lahara fo silamɛw, olu minnu limaniyala Ala la u m'a ka jɔn dɔ fàra a kan, wa u limaniyala Nabiɲumanw ni cidenw bɛɛ la. Minnu limaniyala Nabiɲuman Musa la ka tugu a ka laɲiniw kɔ a ka waati, olu ye silamɛw ye limaniyajɔn ɲumanw do, n ka Isa cilen a waajibiyara Musa nɔfɛmɔgɔw kan ka limaniya Isa la ka tugu a kɔ, minnu limaniyala Isa la olu ye Silamɛ ɲumanw de ye,min ma limaniya a la n'u ko u bɛ to Musa ka diinɛ la o tɛ limaniyajɔnw ye; k'a d'a kan a ye Nabiɲuman dɔ nànkari Ala ye min ci, o kɔfɛ Ala kɛlen ka Nabiɲumanw laban ci kira Mamadu kisi b'a ye, a waajibiyara bɛɛ kan ka limaniya a la,Ala de ye Musa ni Isa ci wa ale de ye Nabiɲumanw laban ci kira Mamadu, nin mɔgɔ min kafiriyala Mamadu ka cikan ma nɛɛma ni kisi bɛ a ye k'a fɔ k'a le bɛ to Musa wali Isa kɔ o tɛ limaniyajɔn ye.
A tɛ wàsà kɛ mɔgɔ k'a fɔ dɔrɔn k'a le bɛ silamɛw bonya, wa a tɛ wàsà kɛ fana walasa a ka kisi kiyama a ka fàntaw sɔn walima k'u dɛmɛ, f'a ka limaniya Ala n'a ka gafe n'a ka cidenw ni kiyamadon na; yaasa Ala ka baara kofɔlen ninnu minɛ a ye! Jurumu tɛ sɔrɔ min ka jugun ka tɛmɛ kafiriya ni filaninkafɔya kan, ani kùndɔfɔ nankarili Ala ye min jìgìn, wali a ka kiralaban Mamadu ka kiraya nankarili kisi b'a ye. Yahudiyaw ni nansaraw minnu ye kira Mamadu komɛ-nɛɛma ni kisi b'a ye- k'a bàn ka limaniya a la ani ka bàn ka don silamɛya la, olu bɛ don jahanama la ka duumɛ a la kudayi i n'a fɔ Ala kɔrɔtalen y'a fɔ cogomin :
{إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ أُولَـٰئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ} {minnu kafiriyala ka bɔ kitabu dunkew la ani filaninkafɔw olu bɛ jahanama tasuma la u bɛ duumɛ a kɔnɔ, olu de ye danfɛnw la juguman ye}[6:98].
Kabini Cikan laban jìgìna Ala fɛ ka sé mɔgɔw ma, a bɛ waajibiya bɛɛ kelenkelen kan ka limaniya silamɛya ni kira laban Mamadu la n'a y'a ko mɛ, ka tùgu a ka sariya kɔ an'a ka yamaruyakanw n'a ka fatanili kanw kow, o de la ni mɔgɔ min ye nin cikan laban n mɛ ka ban a la, Ala tɛ foyi minɛ o ye, wa a b'a ɲankata kiyamadon. A bɛ O daliluw la Ala kɔrɔtalen kumakan ko:
﴿وَمَن یَبۡتَغِ غَیۡرَ ٱلۡإِسۡلَـٰمِ دِینࣰا فَلَن یُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِی ٱلۡـَٔاخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَـٰسِرِینَ﴾ {Ni mɔgɔ min ye diinɛ wɛrɛ minɛ min tɛ silamɛya ye o tɛ lakodɔn a ye wa o tigilamɔgɔ bɛ bɔnɛbagaw cɛ la lahara jɔ don}[85:3].
Ala kɔrɔtalen ko tugun:(قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَىٰ كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ ۚ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ) {A fɔ aw gafedungew aw ye na kumakan ma min dàmàkakan anw ni aw bɛɛ ye, an kana fɛn wɛrɛ bàto ni Ala tɛ an kana fɛn wɛrɛ fàra a kan, an dɔ kana dɔ minɛ k'o kɛ bàtofɛn ye ka bɔ Ala tàna la,n'u y'u kɔ don aw y'a fɔ ko aw ye seereya k'an ye silamɛw ye}(64:3).
Yaasa ka don silamɛya la limaniya bɛ waajibiya ni jɔsen wɔɔrɔ n na:
Limaniya Ala kɔrɔtalen na, k'a le de ye Danbaa ni garisɛgɛ tigi ni latigɛ tìgi ni màsa ye, fɛn foyi tɛ komi a le, mùso ni den t'a fɛ, ani k'a kelen de ka kan ni bàto ye.
Limaniya mɛlɛkɛw la k'a fɔ Ala kɔrɔtalen ka jɔnw do , a y'u dan ka bɔ nɔɔrɔ la, k'u ka baara kɛ u bɛ jigin ni kùndɔfɔ ye a ka Nabiɲumanw kan.
Limaniya gafew bɛɛ la Ala ye min jìgin a ka Nabiɲumanw kan(i n'a fɔ Bibulu ni Tawurata) ani gafew laban kurana sanuman.
Limaniya cidenw bɛɛ la i n'a fɔ Nuhun ni iburahima ni Musa ni Isa a n'u laban kira Mamadu, Ala y'u dɛmɛ ni kùndɔfɔ ye ka kabakow ni dɛsɛlanw d'u ma min b'u cɛntigiya.
Limaniya donlaban na tuma min Ala bɛ fɔlɔmɔgɔw ni labanmɔgɔw lakunun, Ala bɛ kiiti a ka danfɛnw ni ɲɔgɔncɛ ka limaniyajɔnw don alijana la ka kafiriw don tasuma la.
Limaniya latigɛ la, ani k'a fɔ ko Ala bɛ ko bɛɛ dɔn min kɛra ka tɛmɛ ani nàta,ani ka fɔ Ala y'a latigɛ a y'a diya wa a ye fɛn bɛɛ dan.
Silamɛya ye Nabiɲuman bɛɛ ka diinɛ ye arabuw ka diinɛ kɛrɛnkɛrɛnnen tɛ.
Silamɛya ye kunandiya lakika sira de ye duniya kɔnɔ ani nɛɛma duumɛlen lahara.
Silamɛya de ye diinɛ kelen ye min bɛ sɛ ka nín ni farikolo ka haju di a ma, a ni ka hadamadenya ferekew bɛɛ ɲɛnabɔ.
Ala kɔrɔtalen ko :
{قَالَ اهْبِطَا مِنْهَا جَمِيعًا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنِ اتَّبَعَ هُدَايَ فَلا يَضِلُّ وَلا يَشْقَى {A ko aw fila ka jìgìn ɲɔgɔn fɛ, aw dɔlakelen ye dɔ jugu ye, ne ka kanda bɛna aw ma ni mɔgɔ min tugur'a kɔ o tɛ fili o kunatɛgoyaوَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى Ni mɔgɔ min y'a kɔdon ne ka kuma la, ɲɛnamaya koronnen bɛ kɛ o ye, wa an b'a lakunu kiyaman a fiyɛntɔlaman}[124,123,20]
Nàfa caaman bɛ silamɛya donni na, a dɔ ye:
- sésɔrɔ ni bonya duniya n kɔnɔ o bɛ sɔrɔ ni hadamaden kɛra Ala ka jɔn ye, n'o tɛ a bɛ kɛ nín dìɲɛko ni sitana ni nɛgɛ ka jɔn ye.
Sésɔrɔ belebele lahara ka kisi tasuma ɲankata ma ka don alijana kɔnɔ ka Ala dìɲɛ sɔrɔ ka duumɛ alijana la.
- Ala bɛ minnu don alijana kɔnɔ, olu bɛ balo nɛɛma duumɛlen la u tɛ sà wali ka bàna fasɔn dɔ ye wali dimi wali sunu,wali kɔrɔ a ni u màgo bɛ fɛnfɛn na u b'o bɛɛ sɔrɔ.
Diya dɔw bɛ Alijana kɔnɔ ɲɛ ma deli ka min ye, tulo m'a mɛ,wa mɔgɔ si ma miri a la.
O dalilu Ala kɔrɔtalen ka kuma :﴿مَنۡ عَمِلَ صَـٰلِحࣰا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنࣱ فَلَنُحۡیِیَنَّهُۥ حَیَوٰةࣰ طَیِّبَةࣰۖ وَلَنَجۡزِیَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُوا۟ یَعۡمَلُونَ﴾ {Ni mɔgɔ min ye baara ɲuman kɛ cɛ la wali muso k'a sɔrɔ limaniyajɔn don, an b'o balo balocogo ɲuman na,an b'u sàra sàrala min ka bon ka tɛmɛ u ka kɛlen kan}[98:16]
Mɔgɔ bɛ fɔ dɔnni ni kodɔnw la belebele la, ni o ye Ala dɔnni n'a dɔnnakarili ye, wa a bɛ fɔ Ala la limaniya la, o min bɛ mɔgɔ sɔn hakilisigi ni basigi la duniya kɔnɔ ani nɛɛma badabada lahara.
Hadamaden bɛ fɔ gafew la belebele kɔ Ala ye min jìgìn mɔgɔw kan,ani limaniya nin gafebá n na.
A bɛna fɔ limaniya kɔ Nabiɲuman bonyanew la i n'a fɔ a bɛna fɔ u sigiɲɔgɔnyali kɔ alijana kɔnɔ kiyama don, a bɛ kɛ sitana ni cɛnnikɛlaw ni bàtofɛnw sigiɲɔgɔn ye tasuma kɔnɔ, o so ni o sigiɲɔgɔn ya ma ɲɛ.
Ala kɔrɔtalen ko :
قُلْ إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَلا ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ (15) {A fɔ i k'a dɔn mɔgɔ bɔnɛlenw de ye minnu y'u yɛrɛ bɔnɛ an'u ka denbaya lahara don, o de ye bɔnɛ bangenen ye(15)لَهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِنَ النَّارِ وَمِنْ تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ذَلِكَ يُخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبَادَهُ يَا عِبَادِ فَاتَّقُونِ } . {Tasuma sisi bɛ kɛ u sanfɛ ani u dùgùmala la,Ala b'a ka jɔnw la siran ni nin ɲankata n ye,n' ka jɔnw aw ye siran ne ɲɛn}.[16,15:39]
Duniya tɛ duumɛ so ye...
Fɛnɲumanw bɛɛ bɛ tunu ka bɔ a kɔnɔ wa nɛgɛlakow bɛɛ bɛ ban...
Don bina don min fɛsɛfɛsɛli bɛ kɛ fɛn bɛɛ la i ye min kɛ,o ye kiyamadon de ye,Ala kɔrɔtalen ko :{وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لاَ يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلاَ كَبِيرَةً إِلاَّ أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلاَ يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا} {Ni Gafe dira,i bɛ kojugukɛlaw siranen ye a kɔnɔfɛn ɲɛ, u b'a fɔ ee ni ye mun gafe ye, a tɛ ko kumaba ni fitini sii toyi f'a k'a fɔ, u b'u ka baara kɛlɛn sɔrɔ a kɔnɔ cɔyi, Ala tɛ mɔgɔ si tɔɲɔ}[49:18].
Sebaaya bɛɛ tigi Ala ye ladɔnniyali kɛ k'a fɔ mɔgɔ min tɛ silamɛya o laban ye duumɛli ye tasuma la kudayi.
Bɔnɛ tɛ ko nɔgɔn ye, ko bá de do:{وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ } {Ni mɔgɔ min ye diinɛ wɛrɛ minɛ min tɛ silamɛya ye o tɛ minɛ o bolo, a bɛ kɛ bɔnɛbagaw cɛ la kiyama don}[85:3].
Silamɛya ye diinɛ ye Ala tɛ dɔwɛrɛ minɛ min kɔ.
Ala y'an dan an bɛ segin a le de ma,wa ni duniya n ye lajarabi so de ye.
Da a la : k'a fɔ ni ɲɛnamaya n ka surun i n'a fɔ sògo...mɔgɔsi t'a dɔn i bɛ faatu tuma min!
I k'a jaabi bɛ kɛ mun ye i danbaa ɲɛkɔrɔ n'a y'i ɲinika kiyamadon: mun na i ma tugu tuɲa kɔ? Mun na i ma tugu Nabiɲumanw laban kɔ?
I bɛ na i má jaabi ni mun ye kiyamadon, ka sɔrɔ a y'i ladi kafiriya siraw ma silamɛya kan, k'i ladɔnniya ko kafiriw laban ye halaki ye tasuma kɔnɔ kudayi?
Ala kɔrɔtalen ko :﴿وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴾ {Minnu kafiriyala k'an ka hayaw nkalontigiya olu ye tasuma dunkew de ye u bɛ duumɛ a la kudayi}[2: 39]. [39:2].
Ala y'an ladɔnniya sebaaya bɛɛ tigi k'a fɔ mɔgɔ fan caman bɛ bàn silamɛya la sigida siraɲɛ de kama u bɛ balo o min kɔnɔ.
Caman bɛ bàn silamɛya la u ka dusukunnasiri fàlenin gonyaɲɛ kama u y'o min sɔrɔ u faw la ani u degera a la,caman bɛ u la siyawoloma ni fadenya nkalon kan o de b'olu bàli u y'o min cɛn ta.
Lujura tɛ sɔrɔ ninnu si bolo,u bɛ jɔ Ala ɲɛkɔrɔ u dalilutan.
lujura tɛ Alanankaribaga bolo a ka fɔ n bɛ to Alanankarili kan ka d'a kan n bangena o kɔnɔ! O bila a bɛ waajibiya a kan ka hakili labaara Ala ye min di a ma, ani ka miiri sankolo ni dugukolo bonya la, ani ka miiri n'a hakili ye a danbaa ye min di a ma yaasa k'a dɔn ko danbaa bɛ ni duniya n na,o cogoya la min bɛ farakuru ni jòw bàto o fà ka sira taamali tɛ kɛ lujura ye,tuɲa ɲinini bɛ waajibiya a kan ani ka a yɛrɛ ɲininka : mun na ne bɛ fɛnjalan bàto min tɛ n yee a tɛ n mɛ w'a tɛ n nàfa ni foyi ye!
O cogo la nasaradiinɛ mɔgɔ min limaniyalen bɛ fɛn na min bɛ dancogo ni hakili fɔnkɔɲɔgɔya, a bɛ waajibiya a kan k'a yɛrɛ ɲininka:cogodi danbaa b'a yɛrɛ woloden fàga min ma jurumuko kɛ mɔgɔ wɛrɛw ka jurumuw kaman! O ye tɔɲɔni de ye!Cogodi mɔgɔw bɛ danbaa den fàga k'a genge! Yali Danbaa tɛ sɛ ka mɔgɔw jurumu yàfa wa k'a sɔrɔ diɲɛ ma di k'a den faga? Yali danbaa tɛ sɛ k'a den dɛmɛ wa?
A bɛ waajibiya hakilima kan ka tugu tuɲa kɔ, a kana fàw ni mɔkɛw ka sira taama nkalon kan.
Ala kɔrɔtalen ko:﴿وَإِذَا قِیلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡا۟ إِلَىٰ مَاۤ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ قَالُوا۟ حَسۡبُنَا مَا وَجَدۡنَا عَلَیۡهِ ءَابَاۤءَنَاۤۚ أَوَلَوۡ كَانَ ءَابَاۤؤُهُمۡ لَا یَعۡلَمُونَ شَیۡـࣰٔا وَلَا یَهۡتَدُونَ﴾ {N'a fɔra ko aw ye na Ala ka gafe ma ani ciden u b'a fɔ an faw bɛ min kan o bɛ an wàsa, u b'o fɔ hali n'a ya sɔrɔ u faw tun tɛ tuɲa sira dɔn wa u tu tɛ kanda ka taa a ma}[104:5].
Ni mɔgɔ min bɛ fɛ ka silamɛya n'a bɛ siran a ka sigida ɲɛ, o bɛ sɛ ka silamɛya k'a ka silamɛya dogo ka see waati ma ni Ala ye nɔgɔya k'a ye hɛrɛ sira la a bɛ s'a yɛrɛkɔrɔ ni min ye, a b'a ka silamɛya bangɛ.
Waajibi don i kan ka sɔn ka silamɛya minɛ teliya la,n ka a bangeli kɛrɛfɛmɔgɔw ye o tɛ wajibiya i kan wali k'i dɔn ni a ye, n'o bɛ tɔɔrɔ la see i ma.
I k'a dɔn ni i silamɛya la i bɛ kɛ silamɛ kenwulucaman de balima ye, i bɛ sɛ ka misiri wali silamɛ kalanyɔrɔw kumaɲɔgɔnya i ka jamana kɔnɔ ka hakilinaɲini ni dɛmɛ ɲini u fɛ, o bɛ u nisɔndiya.
Ala kɔrɔtalen ko:
{وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِب} {Ni mɔgɔ min siranan Ala ɲɛ a bɛ fonini kɛ o ye k'a garisɛgɛ fɛn na a ma sìgi ni min ye}[3,2:65]
Yali i danbaa ka diɲɛ, -ale min nɛɛmara i kan n'a ka nɛɛma bɛɛ ye,a tun bɛ balo di i ma k'a sɔrɔ i ye denyɛrɛnin ye i bá dɛbɛla, ka fiyɛn di i ma i bɛ min sàma ka se sisan ma- o ma bon ni mɔgɔw ka diɲɛ ye i kan?
Yali duniya ni lahara sésɔrɔ màgo tɛ cɛsirigɛlɛn na wa ka tɛmɛ ɲɛnamaya dàmun kan o min bɛ ban? Haali kɛ n kalenna Ala la!
Ka n'a to i ka kokɔrɔlen k'i bàli i ka filisira latileni ma ani ko ɲuman.
Kɛ limaniyajɔn lakika ye bi bɛɛ! Ka na to sitanɛ k'i bàli ka bɔ tuɲa tuguɲɔgɔnyali ma!
Ala kɔrɔtalen ko:
{يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَأَنزلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا (174) {Yaa aw mɔgɔw dalilu nana aw ma ka bɔ aw má yɔrɔ w'a ye nɔɔrɔ Bangelen jìgìn aw ye}فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَيُدْخِلُهُمْ فِي رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَيَهْدِيهِمْ إِلَيْهِ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا (175) } Mɔgɔ minnu limaniyala Ala la k'u bamba a kan, a b'olu don aka hinɛ la n'a ka fusamanciya ye, k'u bɛn sen ma siratilen na}(175)[175,174:4]
N'a y'a sɔrɔ Ni fɛn wo fɛn tɛmɛna wilibali don i ye, ko i ye jɔnsɔnna ni lakika ye i dusukun na. I ka kan ka sentanya fɔlɔ ta ka kɛ silamɛ ye. Yali i màgo bɛ ne ka dɛmɛ la wa ka kuntelenna fusamanci ta i ka ɲɛnamaya la ani bilasirali cogodi i bɛ se ka kɛ silamɛ ye ?
Ka n'a to i jurumu k'i bàli silamɛya donni na, Ala y'an kibaruya kurana kɔnɔ k'a fɔ a bɛ mɔgɔ jurumu bɛɛ yàfa n'a silamɛyala ka tuubi ka taa a danbaa ma, hali n'i silamɛya la o t'i bàli dancogo la ka jurumuko dɔw kɛ, an ye mɔgɔw de ye an tɛ mɛlɛkɛw ye min tɛ jùrùmuko kɛ,n' ka min ɲininɛn an fɛ o ye ka yaafa ɲini ka tuubi ka taa Ala ma, ni Ala y'a ye k'i sɔnna tuɲa la jɔnna ka don silamɛya la ka seereyakuma fila fɔ a b'i dɛmɛ ka jurumuko wɛrɛw to yen , mɔgɔ min bɛ sɔn Ala la ka tugu tuɲa kɔ Ala b'o bɛn sen ma hɛrɛcaman sɔrɔli la,ka binni sisan ka na sika silamɛya donni na.
O dalilu dɔ ye Ala kɔrɔtalen kumakan dɔ ye :﴿قُل لِّلَّذِینَ كَفَرُوۤا۟ إِن یَنتَهُوا۟ یُغۡفَرۡ لَهُم مَّا قَدۡ سَلَفَ﴾ {A fɔ kafiriw ye n'u ye kafiriya to Ala b'u jùrùmu tɛmɛnenw yàfa}[38:8]
Silamɛya donni ye ko nɔgɔn ye, a màgo tɛ ɲɛnajɛ la wali dànbeyali wali dɔ weeleli, dɔrɔn a bɛ seereyakuman fila fɔ k'a sɔrɔ a b'a kɔrɔ dɔn a limaniyalen a la, o de ye a k'a fɔ: (n bɛ seereya ko má foyi tɛ yen fo Ala, wa n bɛ seereya ko Mamadu y'a ka ciden ye) n'i sera k'a fɔ arabu kan na o kaɲi, n'o gɛlɛyara i ma a b'i wàsa i k'a fɔ i ka kan na n'o kɛra i bɛ kɛ silamɛ ye, o kɔfɛ i bɛ i ka diinɛ dɔnni ɲɛɲini o min bɛna kɛ i ka kunnandiya Sun ye duniya a n'i ka kisi sɔrɔ lahara.
Ka dɔnniya caman sɔrɔ silamɛya kan, n bɛ ni sidigen n' lajɛli ɲini i fɛ:
Kuranasanuman bayɛlɛmalen sɔrɔsira bamanankan na:
Yaasa i k'a silamɛya labaaracogo dɔn, an bɛ ni sidigen n donni ɲini i fɛ:
Jɔn ye ne dan? Ani mun na?Fɛn bɛɛ bɛ danbaa ka bɛbaaya yiran
Sanuya màsa Ala min kɔrɔtalendo
Danbaa mankutuw sanuya b'a ye a kɔrɔtalendo
Danbaa bàtota o ka kan ka mankutu ni dafalenya de ye
Yali hakili bɛ sɔn a ma wa ! danbaa k'an dan ka sɔrɔ kùndɔfɔ tɛ wa?
Mɔgɔ tɛ kɛ limaniyajɔn ye f'a ka limaniya ciden bɛɛ la.
Silamɛw ka dusukunnasiri ye mun ye Isa la kisi b'a ye?
Mun bɛ waajibiya ne kan yaasa ka kɛ silamɛ ye?
Silamɛya donni bɛ mun de ɲà ne ye ?
N bɛna fɔ mun na ni n bana silamɛya la?
Lujura tɛ mɔgɔ ye min ye tuɲa toyi k'a faw n'a mɔkɛw la dege
Mɔgɔ min bɛ fɛ ka silamɛya n'a bɛ siran sigiɲɔgɔnw ka tɔɔrɔ ɲɛ o bɛ mun kɛ?
Yali i labɛnnen do ka kuntilenna jɔnjɔn ta i ka ɲɛnamaya la wa?
N bɛ mun kɛ yaasa ka kɛ silamɛ ye?
قراءة الكتاب
معلومات المادة باللغة الأصلية
برنامج بيان الإسلام