silamɛya

Dancogo ni hakili ni kunandiya diinɛ

Ni ala tɔgɔ ye duniya hinɛlabɔlen tìgì lahara hinɛ kɛrɛnkɛrɛnnen tìgì

Yali i y'i yɛrɛ ɲininka wa:

Jɔn ye sankolo ni dugukolo dan ani min b'u fila ni ɲɔgɔncɛ ka bɔ danfɛnbaw la? Ani jɔn ye ni kankeya dafalen n dan min bɛnnen a la?

Ni duniya n bɛ sinfoya sirakan cogodi ka sàbàti n'a sariyaw ye min bɛnnen bɛ a la san caman?

Yali ni duniya n y'a yɛrɛdan wa? Wali a bɔra fu la wa? Wali a bàlila ka na de wa ?

Jɔn y'i dan?

Jɔn ye nin kankeya ɲɛ misin n dan e farikolo la ani nimafɛn tɔw la?

Mɔgɔ si tɛ sɔn a k'a fɔ a ye ko ni duniya n na na ka sɔrɔ a ma jɔ jɔbaa fɛ! Wali a ka fɔ k'a jɔra fu fɛ! Cogodi mɔgɔdɔw b'a tuɲatigiya n'a fɔra ko ni duniyabá n na na ka sɔrɔ tìgi t'a la? Hakili tìgi bɛ sɔn a ma a ka fɔ a ye ko ni duniya labɛnnen dafalen bàlila ka nan?

Siga t'a la Danbaamá ani latigɛmàsà dɔ bɛ ni duniya n na a n'a kɔnɔfɛnw sanuya b'a ye a kɔrɔtalendo .

Ala ye cidenw ci an ma sanuya b'a ye, ka Ala ka gafew jìgìn u kan (kùndɔfɔ) a laban ye kurana sanuman ye Ala ye min jìgìn kira Mamadu kan cidenw laban, a ka gafew n'a ka cidenw ka sira fɛ:

A y'a yɛrɛ n'a mankutu a n'a ka hakɛ ɲɛfɔ an ye , ka an ka hakɛ bange a kan.

A y'an ladɔnniya k'a le de ye má ye min ye danfɛnw dan, a n'a le de ye màsàɲɛnama ye min tɛ sà,danfɛnw b'a ka màra n'a ka sé n'a sàgoya la.

A y'an ladɔnniya k'a fɔ dɔnni y'a mankutu dɔ ye, a ka dɔnni ye fɛn bɛɛ labɔ,a n'a le de ye mɛnni ni yeeli màsa ye foyi tɛ dogo min na sankolo ni dugukolo kan.

Wa Ala de ye màsà ɲɛnama ye min jɔlen bɛ n'a yɛrɛ ye danfɛnw bɛɛ ka ɲɛnamaya b'a le kelen pe de bolo sanuya b'a ye, a le de jɔlen bɛ n'a yɛrɛ ye danfɛnw bɛɛ ka ɲɛnamaya sɛmɛnen b'o min na sanuya b'a ye, Ala kɔrɔtalen ko:﴿اللَّهُ لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلا نَوْمٌ لَهُ مَا فِي السَّمَوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضَ وَلا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ﴾ {Ala, bàtoma wɛrɛ tɛ yen ale kɔ, ninma do, a jɔlen do n'a yɛrɛ ye, jingo t'a minɛ sunɔgɔ t'a minɛ sankolo ni dugukolo kɔnɔfɛnw y'a ta ye jɔn tɛ sɛ ka sɔrɔnadonni kɛ a yɔrɔ n'a ma kɛ n'a ka diɲɛ ye, a bɛ fɛn dɔn min b'u ɲɛ ani min bɛ u kɔfɛ, u tɛ foyi dɔn a ka dɔnni na fo a diɲɛna ni min ye a ka dɔnni ye sankolo ni dugukolo labɔ olu tangali tɛ girinya a ma màsa kɔrɔtalendo màsabá don}[Mìsi muso kofɔ suran 255].

A y'an ladɔnniya k'a le de ye màsà ye min mankutulen bɛ ni dafalenya mankutu ye,a y'an garisɛgɛ hakili ni sɔnmi na min b'a ka danni kabakow n'a ka sé yira, o min b'a ka bonya n'a ka fanga n'a ka dafalenya mankutu yira an na, a ye dancogo falen an na min b'a ka dafalenya yiran ani k'a yira k'a tɛ mankutu ni nàgasi ye.

A y'an ladɔnniya k'a fɔ Ala b'a ka sankolo sanfɛ min tɛ duniya kɔnɔ wa duniya dɔ tɛ.

A y'an ladɔnniya k'a fɔ yɛrɛkolo bɛ waajibiya an kan a ye sanuya b'a ye, anw ni duniya danbaa do ani duniya latigɛ tìgi.

Mankutubaw bɛ Danbaa la, a tɛ bɛn fewu a ka mankutu ni màgo ni nàgasi ye, Ala tɛ ɲina a tɛ sunɔgɔ wa a tɛ dumuni kɛ,furumuso tɛ sɛ ka k'a bolo wali den, kolojɛ fɛn wo fɛn b'a ka bonya fɔnkɔɲɔgɔya o tɛ kùndɔfɔ lakika ye cidenw na na ni min ye.

Ala kɔrɔtalen ko kurana kɔnɔ :﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ * {A fɔ o de ye Ala ye a kelen pe do*ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ * Ala de ye kɛrɛnkɛrɛnni màsa ye*لَمۡ یَلِدۡ وَلَمۡ یُولَدۡ * A ma fɛn bange fɛn m'a bange*وَلَمۡ یَكُن لَّهُۥ كُفُوًا أَحَدُۢ﴾ Foyi ma kɛ a ɲɔgɔnna ye}[Kɔnɔnanjɛya suran:1-4].

N'i limaniyalen do Ala la n'o ye Danbaa ...yali i y'i yɛrɛ ɲininka don dɔ i dankun na wa? Wa Ala bɛ mun laɲini an fɛ, kun jumɛn bɛ an danni na?

Yali Ala bɛ sɛ k'an dan o kɔfɛ k'an toyi ten wa ? Yali Ala bɛ sɛ ka ni danfɛn n bɛɛ dan ka sɔrɔ kun t'a la wa wali laɲini?

Lakika ɲɛma danbaamá belebele "Ala" y'an ladɔnniya an dankun na a fɛ, o y'a kelen de bàtoli ye, a n'a bɛ min laɲini an fɛ! A y'an ladɔnniya k'a le kelen de ka kan ni bàto ye, a ye bangeli kɛ an ye a ka cidenw ka sira fɛ kisi b'u ye an b'a bàto cogomin? An bɛ gɛrɛ a la cogodi n'a ka yamaruyakanw kɛli ye a n'a ka fatani kow toli ? Ani an b'a ka diɲɛ sɔrɔ cogo di? ka bagabaali kɛ a ka ɲankataw ma, a y'an ladɔnniya an laban na sàya kɔfɛ?

A y'an ladɔnniya k'a fɔ ni duniya ɲɛnamaya n ye kɔrɔbɔli dɔrɔn de ye, ani ko ɲɛnamaya badaabada dafalen o bɛ kɛ sàya kɔfɛ lahara.

A y'an ladɔnniya ko ni min ye Ala bàto i n'a fɔ a y'a fɔ cogomin,k'i màbɔ a ka fatanikɔw la; ɲɛnamaya duman b'o ye duniya kɔnɔ, ani nɛɛma duumɛlen lahara, ni min y'a sɔsɔ ka kafiriya a ma kunnangoya b'o ye duniya kɔnɔ, ani ɲankata duumɛlen lahara.

An b'a dɔn k'an tɛ sɛ ka tɛmɛ ni duniya n fɛ k'a sɔrɔ an kelen kelen m'a ka baara sàra sɔrɔ ɲuman na wali juguman ; yali ɲankata tɛ tɔɲɔnikɛlaw ye wa ani bàràji ɲumankɛlaw ye?

An tigi y'an ladɔnniya k'a le ka diɲɛ sɔrɔli ni kisili a ka ɲankata ma o tɛ kɛ fo donni silamaya diinɛ la, o min ye yɛrɛkolon ye a ye a n'a kelen bàtoli jɛɲɔgɔn t'a la,ani yɛrɛkolon a ye bàto la, ani k'a ka sariya labàto ka sɔn ka diɲɛ a ka sariya ma, a y'an ladɔnniya k'a fɔ diinɛ wɛrɛ tɛ minɛ mɔgɔw ye, Ala kɔrɔtalen ko:(وَمَن يَبۡتَغِ غَيۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِينا فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ) {Ni mɔgɔ min ye diinɛ wɛrɛ minɛ min tɛ silamaya ye o te lakodɔn a ye wa o tigilamɔgɔ bɛ bɔnɛbagaw cɛ la lahara jɔ don}[Imurana ka denbaya kofɔ suran: 85].

Ni mɔɔ min ye lajɛli kɛ mɔgɔfanba bɛ min bàto; a b'a sɔrɔ dɔw bɛ mɔgɔ bàto, dɔw bɛ boli bàto, dɔw fana bɛ dolo bàto a bɛ o cogo la, a man kan hakilima ye a ka fɛn wɛrɛ bàto fo n'a kɛra duniya bɛɛ tìgi ye min mankutu dafalen dɔ, cogodi dɔ b'a ɲɔgɔnna danfɛn dɔ bàto wali min b'a duguma! Bàtoma man kan ka kɛ mɔgɔ ye wali boli wali yiri wali bagan ye!

Mɔgɔw bɛ bàto kɛ Diinɛ fɛn wo fɛn la bi -min tɛ silamaya ye- Ala tɛ o minɛ wa o ye mɔgɔw ka diinɛ sindilen de ye, wali Ala ka diinɛ mɔgɔw y'a yɛlɛma, n ka silamaya o ye duniya bɛɛ tìgi ta de ye, a tɛ falen a tɛ Yɛlɛma, wa a diinɛ gafe ye kurana sanuman de ye, gafɛ tànganen de do i n'a fɔ Ala y'a jìgìn cogo min, fo bi a bɛ silamaw bolo a jìgìna kan min na cidenw laban kan o cogo la.

A bɛ silamaya lili la i ka limaniya cidenw bɛɛ la Ala ye minnu ci, u bɛɛ tun ye mɔgɔw de ye Ala y'u dɛmɛ ni kabakow ni dɛsɛlanw ye, a y'u ci ka weeleli kɛ ka taa a kelen bàtoli ma jɛɲɔgɔn t'a la.Cidenw laban o ye kira Mamadu ye nɛɛma ni kisi b'a ye, Ala y'a ci ni Ala sariya ye ,min kɛra laban ye ani sariyatɔw dosilan ye ka kɔn a ɲɛ, a y'a dɛmɛ ni kabako belebelew ye, u la kunbaba ye kurana sanuman ye, duniyatigi ka kuma,gafew labelebele don hadamaden ye min dɔn, a kɔnɔ ko n'a kumaden n'a toncoko n'a kitiw bɛɛ ye kabako, kandaya b'a kɔnɔ ka taa cɛn ma, min bɛ laseli kɛ duniya ni lahara kunandiya ma, a (kurana) jiginna larabu kan de la.

Hakili ni dɔnni dalilu caman bɛ yen min b'a sàbàti k'a fɔ sika tɛ a la kurana n ye Danbaa kɔrɔtalen kumakan ye sanuya b'a ye, ani k'a fɔ ka tɛ sɛ ka kɛ mɔgɔ kumakan ye.

Limaniya mɛlɛkɛw la o bɛ silamaya liliw la, ani laharadon, k'a dɔn ko Ala bɛ mɔgɔw kunu ka bokaburu kɔnɔ kiyamadon k'u fɛsɛfɛsɛ u ka baaraw la, ni mɔgɔ min ye baara ɲuman kɛ k'a sɔrɔ silama don nɛɛma duumɛlen b'o ye alijana kɔnɔ, ni mɔgɔ min kafiriya la ka baara jugu kɛ ɲankatakunbaba b'o ye tasuma kɔnɔ, silamaya liliw dɔ ye ka limaniya latigɛ hɛɛrɛma n'a tɔɔrɔman ma.

Silamaya diinɛ ye ɲɛnamaya taasira labɔlen de ye, a bɛ bɛn dancogo ni hakili ma,nín ladiri bɛ sɔn a ma, danbaa belebele y'a sariyaya a ka danfɛnw ye,Hɛɛrɛ ni kunandiya diinɛ de don bɛɛ ye dunuya ni lahara, a tɛ siya bɔ siya la, w'a tɛ kɔlo bɔ kɔlɔ la, mɔgɔw bɛɛ ye kelen ye a la, mɔgɔsi ma fisa mɔgɔ ye a la fo n'a kɛra a ka baara ɲuman hakɛ ye.

Ala kɔrɔtalen ko :(مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِن فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰة طَيِّبَة وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ) { Ni mɔgɔ min ye baara ɲuman kɛ ka bɔ cɛ la wali muso k'a sɔrɔ a limaniyalen don an b'o la ɲɛnamaya dàmun ɲɛnamaya la an bɛ tila k'u sàra bàràji la kiyama min kaɲi ka tɛmɛ u tun bɛ min waleya}[Didenw kofɔ suran 97]

Ala ye min gɛlɛya kurana kɔnɔ o de ye ka limaniya Ala ka tigiya n'a ka bàtomáya la, ani silamaya diinɛ ni kira ka ciden ya ni dònni silamaya la, o ye diyagoya de ye ɲɛnata tɛ o la; ani kiyama donFɛsɛfɛsɛli ni sara bɛ yen de; ni mɔgɔ min kɛralimaniyajɔn lakika ye sé sɔrɔ ni kisi belebele bɛ o ye, ni min kɛra kafiri ye bɔne bangenen b'o ye.

Ala kɔrɔtalen ko :(... وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰت تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ، (...ni mɔgɔ min ye Ala n'a kira labàto o bɛ donalijana kɔnɔ kɔ bɛ boli min duguma u duumelen a kɔnɔ,o de ye niyɔrɔ sɔrɔ belebele ye)وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُۥ يُدۡخِلۡهُ نَارًا خَٰلِدا فِيهَا وَلَهُۥ عَذَاب مُّهِين) Ni mɔgɔ min ye Ala n'a kira sɔsɔ k'a ka dànw sàgo o bɛ don tasuma kɔnɔ a duumɛlen a kɔnɔ wa ɲankata dɔgɔyalen bɛ a ye)[Musow kofɔ Suran 13-14]

Ni mɔgɔ min b'a fɛ ka don silamaya la a b'a fɔ :(n bɛ seereya ko bàtoma wɛrɛ tɛ yen Ala kɔ n bɛ seereya ko kira y'a ka ciden ye) k'a sɔrɔ a limaniyalen do a la a b'a kɔrɔ dɔn, o la a bɛ kɛ silama ye ; o kɔfɛ a bɛ silamasariya tɔw kalan dɔnni dɔnni; Ala ye min waajibiya a kan k'o kɛ.

silamɛya

Dancogo ni hakili ni kunandiya diinɛ

Jɔn y'i dan?

Yali Ala bɛ sɛ k'an dan o kɔfɛ k'an toyi ten wa ? Yali Ala bɛ sɛ ka ni danfɛn n bɛɛ dan ka sɔrɔ kun t'a la wa wali laɲini?

An b'a dɔn k'an tɛ sɛ ka tɛmɛ ni duniya n fɛ k'a sɔrɔ an kelen kelen m'a ka baara sàra sɔrɔ ɲuman na wali juguman ; yali ɲankata tɛ tɔɲɔnikɛlaw ye wa ani bàràji ɲumankɛlaw ye?