Description
Tìm Hiểu Về Nabi Muhammad: Trong bài viết sơ lược lại tiểu sử và những móc quan trọng mà Nabi Muhammad (cầu xin bình an và phúc lành cho Người) đã từng trải qua, nhằm giáo dục tất cả tín đồ Muslim học hỏi và làm theo.
Andere vertalingen 3
Tìm Hiểu Về Nabi Muhammad (Cầu Xin Bình An & Phúc Lành Cho Người)
] Tiếng Việt – Vietnamese – فيتنامي [
Ban Văn Hóa Nhà Xuất Bản Al-Wat-n
Dịch Thuật
Abu Hisaan Ibnu Ysa
2012 - 1433
﴿ اعرف نبيك صلى الله عليه وسلم ﴾
« باللغة الفيتنامية »
القسم العلمي بدار الوطن
ترجمة: محمد زين بن عيسى
2012 - 1433
بسم الله الرحمن الرحيم
Nhân danh Allah, Đấng Rất Mực Độ Lượng, Đấng Rất Mực Khoang Dung
الحَمْدُ لِلهِ الَّذِي أَوْضَحَ لَنَا سَبِيْلَ الْهِدَايَةِ، وَأَزَاحَ عَنْ بِصَائِرَنَا ظُلْمَةَ الْغَوَايَةِ، وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى النَّبِيِّ الْمُصْطَفَى وَالرَّسُوْلِ الْمُجْتَبَى، الْمُبْعُوْثُ رَحْمَةٌ لِلْعَالَمِيْنَ، وَقُدْوَةٌ لِلْسَالِكِيْنَ، وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّيْنِ، أَمَّا بَعْدُ:
Alhamdulillah, tạ ơn Allah Đấng phân trần rõ ràng cho người Muslim con đường chính đạo và xua tan khỏi họ mọi mù lòa tối tâm của lầm lạc. Cầu xin Allah ban bình an và phúc lành cho vị Nabi được tuyển chọn, vị Rasul được ấn định, sứ mạng của Người là sự cứu rỗi cho nhân loại và là tấm gương mẫu mực cho thế giới loài người, đồng thời cầu xin bình an và phúc lành cho toàn thể bằng hữu của Người và cho những ai noi theo tấm gương đạo đức cho đến ngày tận thế được thiết lập. Ammaa Ba'd:
Anh chị em Muslim thân, việc làm tốt nhất, xứng đáng nhất để chúng ta đánh đổi hết thời gian đó làm tìm tòi và học hỏi về tiểu sử Nabi nhân hậu Muhammad e, lịch sử của Người trường tồn theo thời gian. Qua đó, mỗi tín đồ Muslim có thể hóa mình vào lịch sử đó, cứ tưởng rằng mình đang sống trong những ngày huy hoàng lộng lẫy ấy, đôi khi còn cảm nhận được rằng chính chúng ta lại là một trong những người từng tham chiến và góp phần xây dựng xã hội Islam phồn vinh vững mạnh.
Trong bài tiểu sử này sẽ giới thiệu với tín đồ Islam về cuộc đời của Nabi e trên nhiều mặt khác nhau như cách cư xử của Người trong cuộc sống đời thường, lúc truyền đạo trong hòa bình cũng như trong chiến tranh.
Bên cạnh đó, mỗi tín đồ Muslim sẽ nhận thức được sự yếu ớt và sự hùng mạnh Islam, nhận thức được lý do được chiến thắng và thất bại, đồng thời học hỏi được cách ứng xử khi đối diện với nạn kiếp, hay khó khăn.
Việc đầu tiên mà mỗi người Muslim cần phải học hỏi là hết lòng đặt niềm tin vào Allah và luôn biết rằng để được Ngài giúp đỡ và ban cho chiến thắng, chúng ta phải là người hành đạo đúng với những gì được truyền đạt lại từ Allah thông qua Nabi Muhammad e, như Allah đã phán:
ﮋيَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ يَنصُرۡكُمۡ وَيُثَبِّتۡ أَقۡدَامَكُمۡ ٧ﮊ محمد: ٧
{Hỡi những người có đức tin! Nếu các người giúp chính nghĩa của Allah (tức tôn giáo Islam) thì chắc chắn Allah sẽ giúp các người lại và ban cho đôi chân các người vững chảy (như bàn thạch không hề lay động.)} Muhammad: 7 (chương 47), Allah phán ở chương khác:
ﮋإِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَيَوۡمَ يَقُومُ ٱلۡأَشۡهَٰدُ ٥١ ﮊ غافر: 51
{Chắc chắn TA (Allah) sẽ hết lòng trợ giúp cho tất cả Rasul của TA và những ai hết lòng tin tưởng noi theo họ chiến thắng vẻ vang trong cuộc sống trần gian và vào ngày mà tất cả mọi việc đều có nhân chứng.} Ghaafir: 51 (chương 40), Allah phán ở chương khác:
ﮋ وَلَيَنصُرَنَّ ٱللَّهُ مَن يَنصُرُهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ ٤٠ﮊ الحج: ٤٠
{Và chắc chắn Allah sẽ trợ giúp những ai giúp đỡ (tôn giáo) của Ngài. Quả thật, Allah là Đấng Hùng Mạnh, Đấng Toàn Năng.} Al-Haj: 40 (chương 22).
Trên là những lời khai đề, lời mở đầu cho tiểu sử của Nabi Muhammad được tuyển chọn sàn lọc – cầu xin bình an và phúc lành của Allah đến với Người – nhằm mở lối cho tín đồ Muslim hiểu biết sâu hơn cuộc đời và sự nghiệp lập đạo pháp của Nabi e.
Allah phán:
ﮋمُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِۚﮊ الفتح: ٢٩
{Muhammad là Rasul của Allah.} Al-Fat-h: 29 (Chương 48)
+ Về gia phả của Nabi e: Cha của Al-Qaasim tên Muhammad con trai của Abdullah cháu nội của Abdul Muttalib bin Haashim bin Abdu Manaaf bin Qusay bin Kilaab bin Murrah bin Ka'b bin Lu-ay bin Ghaalib bin Fihr bin Abdu Malik bin Al-Nadh-ﷺ bin Kinaanah bin Khuzaymah bin Mudrikah bin Ilyaas bin Mu-dhar bin Nizaar bin Ma-a'd bin A'dnaan. Gia phả của người đến đây là điều được thống nhất với nhau và tất cả ﷻ'lama đồng thống nhất ông A'dnaan là cháu của Rasul Ismaa-e'l u.
+ Các tên Nabi e: Ông Jubair bin Mut-i'm t dẫn lời Rasul e:
((إِنَّ لِى أَسْمَاءً، أَنَا مُحَمَّدٌ، وَأَنَا أَحْمَدُ، وَأَنَا الْمَاحِى الَّذِى يَمْحُو اللهِ بِىَ الْكُفْرَ، وَأَنَا الْحَاشِرُ الَّذِى يُحْشَرُ النَّاسُ عَلَى قَدَمِى، وَأَنَا الْعَاقِبُ))
“Quả thật, trong những tên của Ta là: Muhammad, Ahmad, Al-Maahy tức Allah dùng Ta dẹp sạch bọn Kafir, Ta là Al-Haashir tức Allah phục sinh Ta trước khi phục sinh nhân loại và Ta là Al-A'qib (người giám sát)." Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại.
Ông Abu Musa Al-Ash-a'ry t kể: Trước kia Rasul e kể cho chúng tôi nghe về các tên của Người gồm:
((أَنَا مُحَمَّدٌ وَأَحْمَدُ وَالْمُقَفِّى وَالْحَاشِرُ وَنَبِىُّ التَّوْبَةِ وَنَبِىُّ الرَّحْمَةِ))
“Ta là Muhammad, là Ahmad, là Al-Muqaffy, Al-Haashir, Nabiyut Tawbah và Nabiyur Rahmah." Hadith do Muslim ghi lại.
+ Sự trong sáng của gia phả Nabi e: Nabi Muhammad e của chúng ta là Người đã được Allah bảo vệ ngay trong cội nguồn. Song thân của Người đã hạ sinh Người bằng một cuộc hôn nhân đúng theo dương pháp thời bấy giờ và song thân lại là con cái của gia đình danh giá tiếng tăm, như được nhắc trong Hadith do ông Waathilah bin Al-Asqa' t dẫn lời Rasul e:
((إِنَّ اللهَ ﷻ اصْطَفَى مِنْ وَلَدِ إِبْرَاهِيمَ إِسْمَاعِيلَ، وَاصْطَفَى مِنْ وَلَدِ إِسْمَاعِيلَ بَنِى كِنَانَةَ، وَاصْطَفَى مِنْ بَنِى كِنَانَةَ قُرَيْشًا، وَاصْطَفَى مِنْ قُرَيْشٍ بَنِى هَاشِمٍ، وَاصْطَفَانِى مِنْ بَنِى هَاشِمٍ))
“Quả thật, Allah – Đấng Hùng Mạnh & Tối Cao – đã lựa chọn trong số con của Ibrahim Ismaa-e'l, Ngài lựa chọn trong con cháu của Ismaa-e'l bộ tộc Kinaanah, lựa chọn trong bộ tộc Kinaanah dòng tộc Quraish, lựa chọn trong dòng tộc Quraish con cháu của ông Haashim và lựa chọn Ta trong số con cháu của ông Haashim." Hadith do Muslim ghi lại.
Được ghi lại trong bộ Saheeh Al-Bukhary trích về cuộc hỏi đáp của Abu Sufyaan và vua Hi Lạp Hiraq-l, khi Abu Sufyaan nói: “Ông ta (ý nói Muhammad) là người rất có tiếng tăm trong dòng tộc của chúng tôi." Vua Hi Lạp tiếp lời: “Thế đó, tất cả Rasul là những người rất có danh tiếng trong dòng tộc họ."
+ Sự ra đời của Nabi e: Người được sinh ra vào thứ hai tháng Rabe' Al-Awwal (tháng 3), có người nói là vào ngày mùng 2, có người nói vào mùng 8, có lời nói vào mùng 10 và có lời nói vào ngày 12 của tháng. Ông Ibnu Katheer nói: Chính xác là Nabi e được sinh ra vào năm con voi, và điều này đã được thầy của Al-Bukhary ông Ibrahim bin Al-Munzir Al-Hazaamy và ông Khaleefah bin Khayyaat và những người khác đồng thống nhất.
Giới ﷻ'lama ghi chép lịch sử nói: Bà Aminah, mẹ Người nói trong lúc mang thai Người: Tôi không cảm thấy cái thai này nặng nề tí nào và lúc con tôi ra đời Nó mang theo ánh sáng chói lòa từ đông sang tây.
Theo Hadith của ông Al-I'rbaadh bin Saariyah t kể: Chính tai tôi nghe được Rasul e nói:
((إِنِّي عِنْدَ اللهِ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَخَاتِمُ النَّبِيِّيْنَ، وَإِنَّ آدَمَ لَمُنْجَدِلٌ فِي طِيْنَتِهِ، وَسَأُنَبِّئُكُمْ بِتَأْوِيْلِ ذَلِكَ، دَعْوُةُ إِبْرَاهِيْمَ، وَبَشَارَةُ عِيْسَى قَوْمَهُ، وَرُؤْيَا أُمِّي الَّتِي رَأَتْ، أَنَّهُ خَرَجَ مِنْهَا نُوْرٌ أَضَاءَتْ لَهُ قُصُوْرَ الشَّامِ))
“Quả thật, Ta đã được Allah ấn định trong quyển sổ mẹ nơi Ngài là dấu ấn cuối cùng của giới Nabi và là con cháu của Adam. Ta sẽ giải thích ý nghĩa cho các người được rõ: Ta là lời cầu xin của tổ tiên Ibrahim, là Người được Ysa báo trước với cộng đồng mình, chính mẹ Ta đã nhìn thấy lúc Ta ra đời mang theo ánh sáng chói lòa những tòa lâu đài ở Al-Shaam." Hadith do Ahmad và Al-Tabaraany ghi lại.
Cha Người, ông Abdullah mất lúc Người còn trong bụng mẹ, có lời nói là ông mất sau khi hạ sinh Người được vài tháng và có lời nói là một năm nhưng đúng nhất là câu nói đầu tiên.
+ Bảo mẫu của Nabi e: Trong những ngày đầu của cuộc đời Rasul e được bà Thuwaybah nô lệ của Abu Lahab cho bú và chăm sóc. Sau đó được bà Haleemah Al-Sa'diyah thuộc dòng tộc đón về nuôi vú, Người đã ở cùng với gia đình bà khoảng bốn năm, trong thời gian này Người bị mổ lòng ngực để lấy ra cục máu của Shaytaan nằm trong con tim. Ngay liền sau đó, bà Haleemah mang Người trả về với mẹ sợ gây án mạng.
Khi được 6 tuổi, Rasul e cùng mẹ về Madinah thăm dòng họ nhưng khi về đến Al-Abwa trên đường trở lại Makkah mẹ Người đã từ trần. Ngay trong năm trở về chiếm lĩnh Makkah, tại Al-Abwa Rasul e đã xin phép Allah thăm viếng mộ mẹ và người được phép. Tại đây Người bật khóc và tất cả mọi người cùng khóc theo, Người nói:
((فَزُورُوا الْقُبُورَ فَإِنَّهَا تُذَكِّرُ بِالْمَوْتِ))
“Các người hãy thăm viếng mộ phần đi, chính sự thăm viếng đó sẽ làm cho các người liên tưởng đến cái chết." Hadith do Muslim ghi lại.
Sau khi mẹ qua đời Rasul e được bà Um Ayman một nô lệ được thừa hưởng từ cha bồng về Makkah giao cho ông nội Abdul Muttalib. Từ đó, Người được ông nội bảo dưỡng nhưng khi được 8 tuổi thì ông nội lại lìa đời, ông nội đã kịp chăn chối người bác Abu Taalib nuôi dưỡng Người. Abu Taalib hết lòng chăm sóc, bảo về Người đến trưởng thành lớn khôn, ông đã hi sinh tất cả những gì có được để bảo vệ Nabi e sau khi nhận được sứ mạng truyền bá Islam. Tuy nhiên ông vẫn không qui phục Islam, ông đã chết trên thuyết đa thần nhưng lại được Allah giảm nhẹ hành phạt trong hỏa ngục, như đã được dẫn chứng qua những Hadith Saheeh.
+ Sự bảo vệ của Allah dành cho Nabi e sạch sẽ trước những ô uế, bẩn thỉu thời tiền Islam: Allah – Đấng Hiển Vinh – đã bảo vệ, che chở Nabi e tránh khỏi mọi điều xấu, điều ô uế của thời tiền Islam. Ngài đã ban cho Rasul e những đức tính cao đẹp, chất phát, thật thà... được toàn thể thị dân Makkah thời bấy giờ tin tưởng mà đặt cho biệt danh “Amin" tức người chân thật. Vang danh nhất là vào năm Người được 35 tuổi thì bộ tộc Quraish nảy sinh vấn đề tranh cải gần như xảy ra đổ máu trong việc mỗi dòng họ muốn được chính người đại diện của dòng họ mình là người đặt cụt đá đen vào vị trí cũ sau khi đập phá Ka'bah cũ và xây dựng lại mới. Cuối cùng họ đồng đi đến giải pháp là từ giờ phút này ai là người đầu tiên bước vào của Masjid Al-Haram thì y sẽ là người toàn quyền giải quyết vấn đề. Ngay lúc đó chính Rasul Muhammad e của chúng ta bước vào lập tức mọi người đồng reo vang: “Amin đã đến rồi." Nghe xong sự tình Rasul e phân xử bằng cách lấy áo choàng đang mặc trải ra, tự tay nhặt cục đá đen để lên áo và ra lệnh mỗi dòng họ một người đại diện cầm mép áo, sau đó mọi người khiên lại nơi đặt đá đen, đến nơi chính đôi tay cao quí của Người đã cầm cục đá đen mà đặt vào vị trí. Cách phân xử này làm tất cả đều hài lòng.
+ Hôn nhân của Nabi e: Vào năm Rasul e được 25 tuổi, Người đi buôn mướn cho bà Khadeejah, với bản tánh thẳng thắng, thật thà cương trực làm cho người hầu Maysarah của bà Khadeejah yêu thích và kể hết sự việc cho bà nghe. Từ đó bà đem lòng yêu thích và nảy sinh ý định thành gia lập thất của Người và đám cưới của hai người họ được diễn ra rầm rộ giữa quần chúng Makkah.
Bà Khadeejah đã lìa đời trước khi cuộc Hijrah diễn ra ba năm. Trong suốt thời gian sinh sống với bà Rasul e không cưới bất cứ phụ nữ nào khác.
- Sau khi bà mất Rasul e cưới bà Sawdah bint Zam-a'h.
- Rồi đến A'-y-shah bint Abi Bakr – duy chỉ A'-y-shah là người vợ trinh tiết trong số tất cả các bà vợ –
- Rồi cưới Hafsah bint ﷻ'mar bin Al-Khattaab.
- Rồi cưới Zaynab bint Khuzaymah bin Al-Haarith.
- Rồi cưới Um Salamah, bà tên thật là Hind bint Umayyah.
- Rồi cưới Zaynab bint Jah-sh.
- Rồi cưới Juwayriyah bint Al-Haarith.
- Rồi cưới Um Habeebah, bà tên thật là Rumlah và có lời cho rằng bà tên Hind bint Abi Sufyaan.
- Rồi cưới Safeeyah bint Hayi bin Akhtab sau khi chiến thắng Khaibar.
- Và cuối cùng cưới bà Maymunah bin Al-Haarith.
+ Những đứa con của Nabi e: Tất cả con cái của Nabi e là do bà Khadeejah bint Khuwaylid sinh, ngoại trừ Ibrahim là do bà Maariyah Al-Qibtiyah, người phụ nữ được vua nước Al-Muqawwas ban tặng.
* Những đứa con trai của Người gồm:
- Al-Qaasim chỉ sống được vài ngày.
- Al-Taahir.
- Al-Tayyib.
- Và có lời nói: Sau khi nhậm chứng Rusul e Người có một đứa con tên Abdullah và được Người đặt cho biệt danh là Al-Taahir và Al-Tayyib.
- Ibrahim thì được sinh ra tại Madinah, khi được hai tuổi kém hai tháng thì bị bệnh qua đời, và đứa bé chỉ qua đời trước Rasul e ba tháng.
* Những đứa con gái của Người gồm:
- Zaynab là cô con gái lớn, cô được gả cho người anh em bạn dì ruột Abu Al-A's bin Al-Rabe'.
- Ruqayyah, cô được gả cho ﷻ'smaan bin A'ffaan.
- Faatimah, cô được gả cho Aly bin Abi Taalib và đã hạ sinh Al-Hasan và Al-Husain cả hai là hai người cầm đầu của tất cả thanh thiếu niên trên thiên đàng.
- Um Kulthoom, cô cũng được gã cho ﷻ'smaan sau khi chị Ruqayyah qua đời.
Imam Al-Nawawy nói: Mọi người đồng thống nhất là Rasul e chỉ có bốn cô con gái, và lời nói đúng nhất là chỉ có ba người con trai (là Al-Qaasim, Abdullah và Ibrahim).
+ Bắt đầu sứ mạng làm Nabi: Nabi Muhammad e bắt đầu sứ mạng vào lúc 40 tuổi. Vào thứ hai, ngày 17 tháng Ramadan, lúc đang ngồi tịnh tu theo đường lối của ông tổ Ibrahim e tại núi Hira thì Đại Thiên Thần Jibreel xuất hiện làm cả người của Rasul e thay đổi, mặt thì đổi sắc và toát mồ hôi trán.
Lúc đó Jibreel bảo: “Hãy đọc."
Người đáp:
((مَا أَنَا بِقَارِئٍ))
“Ta không biết đọc." Thế là Thiên Thần ôm chặt lấy Ta cho đến khi Ta kiệt sức mới thả Ta ra và Thiên Thần bảo tiếp: “Hãy đọc."
Người đáp:
((مَا أَنَا بِقَارِئٍ))
“Ta không biết đọc." Thế là Thiên Thần ôm chặt lấy Ta lần hai cho đến khi Ta kiệt sức mới thả Ta ra và bảo: “Hãy đọc."
Người đáp:
((مَا أَنَا بِقَارِئٍ))
“Ta không biết đọc." Thế là Thiên Thần ôm chặt lấy Ta lần ba cho đến khi Ta kiệt sức mới thả Ta ra và bảo:
ﮋٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلَّذِي خَلَقَ ١ خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ ٢ ٱقۡرَأۡ وَرَبُّكَ ٱلۡأَكۡرَمُ ٣ ٱلَّذِي عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ ٤ عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ يَعۡلَمۡ ٥ﮊ العلق: ١ - ٥
{Hãy đọc: nhân danh Thượng Đế của Ngươi Đấng đã tạo hóa * Đã tạo hóa con người từ hòn máu đặc * Hãy đọc và Thượng Đế của Ngươi vô cùng quảng đại * Ðấng đã dạy (kiến thức) bằng cây viết * Ðấng đã dạy con người điều mà y không biết.} Al-A'laq: 1 – 5 (chương 96).
Thế là Rasul e hốt hoảng chạy về nhà, sau khi hoàn hồn Người kể hết sự tình cho vợ là bà Khadeejah nghe và lo lắng về sự việc đã xảy ra, nhưng người được người vợ nhân hậu hết lòng khuyên bảo: “Không đâu, em thề với Allah chứng giám rằng Ngài sẽ không bao giờ ruồng bỏ Mình đâu, bởi vì Mình luôn kết nối tình nghĩa dòng tộc, tiếp sức người kiệt sức, thu nhận người nghèo, tiếp đãi khách và giúp người yếu đuối giành lại công bằng."
Sự mặc khải đó bị gián đoạn một thời gian trong sự mỏi mòn ngống trông chờ đợi của Rasul e. Vào một ngày nọ Rasul e đang trên đường trở về nhà từ núi Hira thì bắt gặp Jibreel xuất hiện với hình hài thật sự đang ngồi trên chiếc ghế lơ lững giữa bầu trời. Jibreel thông báo với Người rằng Allah đã chọn người làm Rasul của Ngài. Cũng như lần trước Rasul e hoảng hốt chạy thẳng về nhà mà bảo vợ:
((زَمِّلُونِي، زَمِّلُونِي))
“Hãy trùm chăn cho ta, hãy trùm chăn cho ta." Khi đó Allah truyền xuống đoạn câu kinh sau:
ﮋيَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ ١ قُمۡ فَأَنذِرۡ ٢ وَرَبَّكَ فَكَبِّرۡ ٣ وَثِيَابَكَ فَطَهِّرۡ ٤ﮊ المدثر: 1 - 4
{Hỡi người đắp chăn (Nabi Muhammad) * Hãy đứng lên và cảnh cáo (dân chúng) !* Và hãy tán dương Thượng Đế (Allah) của Ngươi cho thật vĩ đại (đọc Allohu Akbar) * Và hãy giữ y phục của Ngươi sạch sẽ.} Al-Muddaththir: 1 – 4 (chương 74). Với đoạn Kinh này Allah hạ lệnh Rasul e đứng dậy khuyến cáo dòng tộc Mình và kêu gọi họ trở về với Allah. Những mệnh lệnh nằm trong đoạn kinh gồm: Hành đạo vì Allah trên mặt tốt đẹp nhất, đứng ra kêu gọi tất cả mọi người không phân biệt người lớn hay trẻ nhỏ, người tự do hay nô lệ, đàn ông hay đàn bà, người dân trắng hay da màu... Đáp lại nhiệt quyết đó, Allah đã hướng dẫn rất nhiều bộ lạc và những thành phần nhỏ lẻ gia nhập và họ đã được chiến thắng ở trần gian và ngày sau. Nhưng thành phần kém hiểu biết của Makkah đã hành hạ đàn áp những ai họ có thể đàn áp buộc phải từ bỏ tôn giáo mới mẽ này. Riêng Nabi e được Allah bảo vệ bởi người bác ruột Abu Taalib, ông là người tiếng tăm nhất trong quần chúng Makkah. Cho nên trong suốt khoảng thời gian ông Abu Taalib còn sống chẳng ai dám trực tiếp gây hại đến Nabi e, bởi họ đều biết địa vị của Nabi e trong lòng Abu Taalib.
Imam Ibnu Al-Jawzy nói: “Rasul truyền bá Islam trong ba năm thật âm thầm lặng lẽ. Kế tiếp Allah hạ lệnh:
ﮋفَٱصۡدَعۡ بِمَا تُؤۡمَرُﮊ الحجر: ٩٤
{(Hỡi Muhammad) hãy công bố những điều mà Ngươi đã được truyền.} Al-Hijr: 94 (chương 15), được lệnh Rasul lập tức công khai truyền đạo. Kế tiếp Allah mặc khải câu:
ﮋوَأَنذِرۡ عَشِيرَتَكَ ٱلۡأَقۡرَبِينَ ٢١٤ﮊ الشعراء: ٢١٤
{Và (hỡi Muhammad) hãy khuyến cáo thân tộc gần gủi của Ngươi.} Al-Shu-a'-ra: 214. Được lệnh Rasul e lập tức đứng lên đỉnh núi Safa mà hô to:
((يَا صَبَاحَاهُ))
“Ya Sobaah…a…h"([1])
Khi quần chúng nghe tiếng gọi họ hỏi nhau: “Ai mà lớn tiếng vậy", có lời đáp đó là: “Đó là Muhammad." Thế là họ vội vàng chạy đến nghe. Có những nguời đi không được thì gửi người đến nghe để biết chuyện gì xảy ra.
Khi quần chúng tụ tập đông đảo, Người nói:
((أَرَأَيْتُكُمْ لَوْ أَخْبَرْتُكُمْ أَنَّ خَيْلاً بِالْوَادِي بِسَفْحِ هَذَا الْجَبَلِ، تُرِيدُ أَنْ تُغِيْرَ عَلَيْكُمْ أَكُنْتُمْ مُصَدِّقِىَّ ؟))
“Các người có tin không nếu Ta nói, kẻ thù đã tụ tập đằng sau núi này chuẩn bị tấn công các người ?"
Họ đồng trả lời: “Vâng, chúng tôi tin. Vì Ngươi không bao giờ nói dối chúng ta, tất cả những gì Ngươi nói đều là sự thật." Người tiếp:
((فَإِنِّى نَذِيرٌ لَكُمْ بَيْنَ يَدَىْ عَذَابٍ شَدِيدٍ.))
“Quả thật, Ta chính là Người đến để cảnh cáo, báo trước cho các người về cực hình ghê gớm phía trước."
Abu Lahab đáp: Khốn khổ thay cho Ngươi Muhammad, chỉ có việc như vậy mà tập họp chúng tao đó hả? Thế là y đứng dậy bỏ đi. Lập tức Allah hạ xuống chương kinh:
ﮋتَبَّتۡ يَدَآ أَبِي لَهَبٖ وَتَبَّ ١ مَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُ مَالُهُۥ وَمَا كَسَبَ ٢ سَيَصۡلَىٰ نَارٗا ذَاتَ لَهَبٖ ٣ وَٱمۡرَأَتُهُۥ حَمَّالَةَ ٱلۡحَطَبِ ٤ فِي جِيدِهَا حَبۡلٞ مِّن مَّسَدِۢ ٥ﮊ المسد: ١ - ٥
{Đôi tay của Abu Lahb bị hủy diệt và y cũng bị hủy diệt * Của cải và tất cả những gì mà y gom góp được sẽ chẳng giúp ích gì được cho y * Y sẽ bị đốt trong lửa ngùn ngụt cháy * Và vợ của y, người đã từng vác gai (gieo trên đường đi của Nabi cũng bị cùng số mạng) * Cổ của bà ta sẽ bị thắt bởi một sợi dây thừng.} Al-Masad: 1 – 5. (Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại)."
+ Sự kiên nhẫn chịu đựng của Nabi e trước mọi hảm hại: Từ lúc công khai truyền bá Islam, Rasul e phải đối diện với sự phản đối mạnh bạo của giới lãnh đạo Quraish nhưng Người luôn kiên nhẫn. Dưới sự đàn áp mạnh bạo ngày càng tăng của phe chống đối, Rasul e hạ lệnh cho các bằng hữu của Mình di cư đến vùng đất Al-Habashah để tránh khỏi sự bất công và đàn áp.
Ông Ibnu Ishaaq kể: Từ khi ông Abu Taalib qua đời, cũng là lúc bọn Quraish trực diện gây hại đến Rasul e mà Người chưa từng gặp trong lúc bác Mình còn sống. Cha của Na-e'm ghi lại từ ông Abu Hurairah kể: Từ khi Abu Taalib qua đời thì Nabi e bị mọi người tấn công và Người đã nói:
((يَا عَمِّ مَا أَسْرَعُ مَا وَجَدْتُ فَقْدُكَ))
“Này bác, nhanh làm sao những gì cháu gặp phải kể từ khi bác mất."
Được ghi lại trong hai bộ Saheeh: Lúc Nabi đang hành lễ Salah tại Ka'bah gần nơi Abu Jahl và đồng bọn đang ngồi, trong số họ có người lên tiếng thách đố: “Ai dám mang bộ nhao của con lạc đà đặt lên đầu Muhammad khi Nó đang cúi lạy." Một kẻ bất hạnh nhất trong nhóm ﷻ'qbah bin Abu Mu-e't đã đặt bộ nhao dơ lên cổ Người lúc quỳ lạy, những người còn lại lấy đó cười rồ lên một cách thích thú. Rasul ﷺ vẫn cúi lạy không ngồi dậy đến khi Fatimah con gái của Người đi ngang qua thấy vậy liền chạy đến kéo về sau lưng, khi đó Rasul ﷺ mới ngồi dậy được và nói:
((اللَّهُمَّ عَلَيْكَ بِقُرَيْشٍ))
“Thưa Allah! Xin Ngài trừng phạt Quraish."
Theo đường truyền riêng của Al-Bukhary: Vào một ngày nọ ﷻ'qbah bin Abu Mu-e't đã nắm lấy cổ áo của Rasul e mà xiết chặt đến ngạt thở, lúc đó Người được Abu Bakr kịp thời ngăn cản và nói: “Tại sao các người lại muốn giết hại một người chỉ vì ông ta chỉ nói Thượng Đế tôi là Allah ?"
+ Lòng nhân hậu của Nabi e dành cho quần chúng: Kể từ khi ông bác Abu Taalib và vợ hiền Khadeejah qua đời, Rasul e gặp phải rất nhiều nạn kiếp liên tiếp xảy ra. Thấy vậy, Người rời Makkah hướng đến Taa-if để kêu gọi bộ tộc Thaqeef vào Islam. Tất cả mọi việc trái ngược với mơ ước, Rasul e bị họ xua đuổi, mắng chửi, chế giễu và dùng đá mà ném thẳng vào cơ thể Người, đôi thì bị chảy máu do chạy tránh những cục đá vô tình kia. Sau đó, Rasul ﷺ bước ra khỏi ngôi vườn hướng về Makkah mà đi với tâm trạng thật buồn bã, thiểu nảo cho đến khi Người bước đến Qar-n Al-Manaazil thì bị mây che trên đó có Đại Thiên Thần Jibreel và Thần Núi, Nabi ﷺ ngước đầu lên nhìn thì Đại Thiên Thần Jibreel gọi và nói: “Chính Allah cử phái đến Người Thiên Thần phụ trách về núi non, nếu Người cần gì thì cứ ra lệnh cho Thiên Thần ấy." Xong lời giới thiệu của Đại Thiên Thần Jibreel, Thần Núi lên tiếng chào Salam cho Nabi ﷺ và nói: “Hỡi Muhammad! Điều đó là thật đó, Người muốn gì? Nếu Người muốn tôi sẽ dùng hai ngọn núi khổng lồ kia đập tan nát bọn chúng (những kẻ Đa Thần, đó là ngọn núi Abu Qubais và ngọn núi đối diện.)." Rasul ﷺ đáp:
((بَلْ أَرْجُو أَنْ يُخْرِجَ اللهُ مِنْ أَصْلَابِهِمْ مَنْ يَعْبُدُ اللهَ وَحْدَهُ وَلَا يُشْرِكُ بِهِ شَيْئًا))
“Không, Ta hi vọng nơi Allah sẽ soi sáng, hướng dẫn thế hệ con cháu họ là những người chỉ thờ phụng Allah duy nhất không tôn thờ bên cạnh Ngài bất cứ điều gì." Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại.
Cứ mỗi năm vào mùa hành hương Haj Rasul e đều đi truyền đạo và tìm người yểm trợ, Người nói:
((مَنْ يُؤْوِينِي ؟ مَنْ يَنْصُرُنِي ؟ فَإِنَّ قُرَيشاً قَدْ مَنَعُوْنِي أَنْ أُبَلِّغَ كَلَامَ رَبِّي))
“Ai cho Ta nương tựa và ra sức bảo vệ, yểm trợ Ta, bởi Quraish tìm mọi cách cấm cản không cho Ta truyền đạt lời mặc khải của Thượng Đế Ta."
Vào một ngày của tháng hành hương Haj, Rasul e gặp được sáu người, họ nghe được lời kêu gọi của Rasul e họ liền chấp nhận Islam, đây được gọi là Bay-a'h Al-A'qabah Al-Ula (cuộc giao ước lần đầu). Sau khi chấm dứt cuộc hành hương, họ quay về Madinah ra sức kêu dòng họ mình vào Islam và được đông đảo mọi người chấp nhận. Vào mùa hành hương năm sau họ tìm đến Rasul e để cùng giao ước thề nguyền sống chết để bảo vệ Rasul e như bảo vệ chính bản thân, gia đình và tài sản họ, đây được gọi là Bay-a'h Al-A'qabah Al-Thaaniyah (cuộc giao ước lần hai), cả hai cuộc giao ước đều diễn ra âm thầm kín đáo. Sau cuộc giao ước Rasul e hạ lệnh cho toàn thể Sahabah di cư đi Madinah
+ Sự di cư của Nabi e đến Madinah: Sau mọi người đi trước đến Madinah, Rasul e cùng Abu Bakr bắt đầu lên đường. Trước tiên cả hai Người tìm đến ở trong hang núi Thawr ba ngày đêm, đến khi Quraish tưởng rằng Rasul e đã an toàn đến Madinah thì Người mới rời hang núi đi đến Madinah. Tại Madinah Người được quần chúng hết lòng ân cần tiếp đón. Từ đó Người bắt đầu xây dựng Masjid và nhà ở.
+ Những trận chiến của Nabi e: Con trai ông A'bbaas kể: Lúc Rasul e rời khỏi Makkah thì Abu Bakr nói: “Họ lại dám trục xuất Nabi của họ, Innaa lillah, wa innaa ilayhi raaji-u'n([2]), tất cả bọn họ sẽ bị diệt vong." Sau đó, Allah mặc khải xuống câu Kinh:
ﮋأُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَٰتَلُونَ بِأَنَّهُمۡ ظُلِمُواْۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ نَصۡرِهِمۡ لَقَدِيرٌ٣٩ﮊ الحج: 39
{(Allah) cho phép những ai bị tấn công (cầm vủ khí) đánh trả để tự vệ, bởi vì họ bị áp bức. Chắc chắn Allah có khả năng vô biên giúp đỡ, yểm trợ họ.} Al-Haj: 39 (chương 22). Đây là câu Kinh đầu tiên nói về chiến tranh.
Nabi e đã anh dũng trực tiếp cầm quân chiến đấu hai mươi bảy trận lớn nhỏ như: Badr, Uhud, bộ tộc Al-Mustaliq (Al-Muraise'), chiến hào Al-Khadaq, bộ tộc Quzaizah, Khaybar, chiếm lĩnh Makkah, Hunain, Al-Taa-if... và Người đã cử phái năm mươi sáu đoàn quân xuất binh.
+ Cuộc hành hương Haj và những cuộc ﷻ'mrah của Nabi e: Sau khi di cư về Madinah, Rasul e chỉ hành hương Haj một lần duy nhất và được gọi là Haj Al-Wida' (cuộc hành hương từ giã). Còn ﷻ'mrah thì được bốn lần:
+ Thứ nhất: Là ﷻ'mrah Al-Hudaibiyah bị bọn Quraish cấm cản.
+ Thứ hai: Là ﷻ'mrah bù lại vào năm sau.
+ Thứ ba: ﷻ'mrah Al-Ju'raanah.
+ Thứ tư: ﷻ'mrah cùng với Haj.
+ Tướng mạo của Nabi e: Rasul e có dáng người trung bình không quá cao cũng không quá lùn, làn da trắng hồng, cặp mắt đen huyền, lông mi công, trên người có lông ngực và lông bụng.
+ Tính tình của Nabi e: Rasul e có bản tánh rộng lượng, thương người, thường xuyên bố thí, dễ hòa đồng, gần gủi, thân thiện như Allah đã khen tặng:
ﮋوَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٖ ٤ﮊ القلم: ٤
{Và chắc chắn rằng Ngươi (Muhammad) là người có đạo đức rất tuyệt vời.} Al-Qalam: 4 (chương 68). Rasul e rất anh hùng, dũng cảm nhưng nhân từ, rất khiêm tốn, hay hổ thẹn thể hiện rõ trên hai gò má, Người nhận lấy quà tặng nhưng không đòi hỏi, không nhận cũng như không ăn vật bố thí, Người không từng nổi giận vì bản thân chỉ giận dữ vì Thượng Đế, Người ăn bắt cứ gì có được khi đã đến buổi ăn, không yêu cầu đòi hỏi hay kén chọn, thích ăn món nào thì Người ăn nhiều không thích thì ăn ít không chê bai, không hề dựa lưng khi ăn, có lần liên tiếp ba tháng mà trong nhà không hề nhóm lửa (tức không có thịt để ăn chỉ ăn chà là và uống sữa), Người không phân biệt cư xử với một ai, Người ngồi cùng với người nghèo, người bần hàn, thăm viếng người bệnh và đi theo sau người chết.
Trong cuộc đời Rasul chưa từng nói dối dù là lời nói đùa, miệng Người chỉ toàn thốt lời chân lý, sự thật, Người thường hay mĩm cười nhưng không hề cười hà.. hà.. lớn tiếng, Người thường hay làm việc giúp đỡ gia đình và nói:
((خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ وَأَنَا خَيْرُكُمْ لِأَهْلِي))
“Người tốt nhất trong các người là người cư xử tốt với vợ con, và Ta tốt hơn các người trong việc cư xử với vợ con." Hadith do Al-Tirmizhi ghi lại và được Al-Albaany xác thực.
Ông Anas kể: “Tôi đã phục dịch cho Rasul e mười năm dài, nhưng Người chưa từng la mắng hay làm mặt mỗi khi chậm trể hoặc làm sai hoặc chưa kịp làm việc Ngươi sai bảo."
Rasul e luôn nhân hậu với vạn vật và có được vài phép mầu như chẻ mặt trăng ra làm đôi, nước chảy ra từ bàn tay Người, nghe được tiếng khóc thúc thích của thân cây chà là khi Người bỏ mặc nó, nghe được tiếng than van của con lạc đà bị chủ hành hạ và thông báo về chuyện tương lai.
+ Ân sủng dành cho Nabi e: Ông Jaabir bin Abdullah dẫn lời Rasul e:
((أُعْطِيتُ خَمْسًا لَمْ يُعْطَهُنَّ أَحَدٌ قَبْلِى نُصِرْتُ بِالرُّعْبِ مَسِيرَةَ شَهْرٍ، وَجُعِلَتْ لِىَ الأَرْضُ مَسْجِدًا وَطَهُورًا، فَأَيُّمَا رَجُلٍ مِنْ أُمَّتِى أَدْرَكَتْهُ الصَّلاَةُ فَلْيُصَلِّ، وَأُحِلَّتْ لِىَ الْمَغَانِمُ وَلَمْ تَحِلَّ لِأَحَدٍ قَبْلِى، وَأُعْطِيتُ الشَّفَاعَةَ، وَكَانَ النَّبِىُّ يُبْعَثُ إِلَى قَوْمِهِ خَاصَّةً، وَبُعِثْتُ إِلَى النَّاسِ عَامَّةً))
“Ta được ban cho năm đặc ân mà những vị Nabi trước Ta chưa từng có: Kẻ thù khiếp sợ Ta với khoảng cách một tháng đi đường, mặt đất là nơi sạch sẽ để tín đồ (Muslim Tayammum) và hành lễ Salah bất cứ đâu khi đến giờ, Ta được phép hưởng chiến lợi phẩm còn những thế hệ trước Ta thì không, Ta được quyền cầu xin ân xá và mỗi vị Nabi chỉ được sứ mạng kêu gọi cộng đồng Mình riêng Ta đến kêu gọi toàn thể nhân loại." Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại.
Theo đường truyền riêng do Muslim ghi lại từ ông Anas, Nabi e nói:
((أَنَا أَوَّلُ النَّاسِ يَشْفَعُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَأَنَا أَكْثَرُ الأَنْبِيَاءِ تَبَعًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَأَنَا أَوَّلُ مَنْ يَقْرَعُ بَابَ الْجَنَّةِ))
“Ta là người đầu tiên được quyền cầu xin ân xá và là người có tín đồ noi theo nhiều nhất trong ngày tận thế và Ta là người đầu tiên được cửa thiên đàng mở đón tiếp."
Cũng theo đường truyền riêng Muslim ghi lại từ Abu Hurairah t, Nabi e nói:
((أَنَا سَيِّدُ وَلَدِ آدَمَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَأَوَّلُ مَنْ يَنْشَقُّ عَنْهُ الْقَبْرُ وَأَوَّلُ شَافِعٍ وَأَوَّلُ مُشَفَّعٍ))
“Ta là người cầm đầu của tất cả con cháu Adam vào ngày tận thế, là người đầu tiên được đất hé mở bước ra từ mộ và là người đầu tiên đứng ra cầu xin ân xá."
+ Sự hành đạo và cuộc sống của Nabi e: Bà A'-y-shah i kể: Trước kia Rasul e đứng hành lễ Salah trong đêm đến xưng tấy cả chân, thấy vậy tôi nói: Tại sao lại phải làm như vậy trong khi Allah đã tha thứ cho Chàng tất cả tội dù quá khứ hay tương lai. Người đáp:
((أَفَلاَ أُحِبُّ أَنْ أَكُونَ عَبْداً شَكُوْراً))
“Vì lẽ đó mà Ta muốn mình là một bề tôi biết tạ ơn Ngài." Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại.
Bà kể tiếp: Giường Người nằm ngủ chỉ được trải lót bởi chiếc chiếu được dệt bằng lá chà là.
Ông ﷻ'mar bin Al-Khattaab t kể: “Vào một ngày nọ tôi đã thấy Rasul e ngồi dựa bóng cây nghỉ mệt mà chẳng có đến một trái chà là loại rẻ tiền để ăn cho đỡ đói." Hadith do Muslim ghi lại.
Tất cả mọi việc ở trần gian chẳng hề được Người để tâm đến trong khi Người lại là lãnh đạo của nhân loài dù người đó còn sống hay đã chết. Alhamdulillah, tạ ơn Allah đã ban cho chúng ta là tín đồ trong cộng đồng Người, cầu xin Allah ban cho chúng ta luôn noi tấm gương cao quí của Rasul e và phục sinh chúng ta ở cùng với Người ở ngày sau.
+ Những sự kiện quan trọng của Nabi e:
p Al-Isra và Al-Me'raaj: Là cuộc đi trong đêm từ Masjid Al-Haram Makkah đến Masjid Al-Aqsa Palestine rồi từ đó thăng thiên hồn xác lên trời và trở lại Makkah ngay trong đêm. Trong chuyến đi này Rasul e nhận được lệnh hành lễ Salah ngày đêm năm lần.
p Năm đầu tiên Hijrah: Rasul e xây dựng Masjid. Đây là móc quan trọng khai sinh cho đất nước Islam, và cũng năm này Người được lệnh phải xuất Zakat.
p Năm thứ hai Hijrah: Người cầm quân đánh trận Badr vĩ đại, trong trận chiến Allah tạo cơ hội cho người Muslim được hùng mạnh trước kẻ thù.
p Năm thứ ba Hijrah: Rasul e dẫn quân đánh trận Uhud, trong trận chiến thất bại nặng nề bởi quân lính dám cải lệnh Rasul e để thu gom chiến lợi phẩm.
p Năm thứ tư Hijrah: Rasul e dẫn quân tấn công đánh bộ tộc Al-Hudhair và trục xuất họ ra khỏi Madinah do họ dám đơn phương bội ước giữa họ với người Muslim.
p Năm thứ năm Hijrah: Rasul e dẫn quân tấn công bộ tộc Al-Mustaliq, đánh trận Al-Ahzaab còn gọi là chiến hào Khandaq và tấn công bộ tộc Qurai-dhah.
p Năm thứ sáu Hijrah: Rasul e ký hiệp ước tại Hudaibiyah với người Đa Thần Quraish và cũng trong năm này rượu bị cấm dứt khoát.
p Năm thứ bảy Hijrah: Rasul e dẫn quân tấn công Khaibar, cũng trong năm này Rasul e cùng những người Muslim vào Makkah để ﷻ'mrah và cùng năm Người cưới bà Safiyah Huyai.
p Năm thứ tám Hijrah: Rasul e gởi quân đánh với quân Hi Lạp được gọi là trận chiến Mutah và cũng trong năm Rasul e chiếm lĩnh được Makkah, đánh trận Hunain với những bộ lạc Hawaazin và Thaqeef.
p Năm thứ chín Hijrah: Rasul e dẫn quân đánh trận Tabuk và đây là trận chiến cuối cùng do Người cầm quân. Trong năm này có rất nhiều phái đoàn tìm đến gia nhập Islam và năm này được gọi là năm tiếp đón phái đoàn.
p Năm thứ mười Hijrah: Người thi hành Haj Wida (tức hành hương từ biệt) và số lượng người tham gia cùng hành hương với Người lên đến một trăm ngàn người Muslim.
p Năm thứ mười một Hijrah: Rasul e từ giã cõi đời trở về với Allah vào thứ hai tháng Rabe' Al-Awwal (tháng 3), còn về ngày Người mất thì có sự bất đồng ý kiến giữa ﷻ'lama với nhau. Người hưởng thọ sáu mươi ba tuổi, bốn mươi tuổi sống trước nhậm chức Rasul và hai mươi ba năm là Rasul, là Nabi, mười ba năm truyền bá ở Makkah và mười năm truyền bá lập nghiệp ở Madinah.
+ Tài liệu tham khảo:
- Tahzeeb Al-Asma wa Al-Lughaat của Al-Nawawy.
- Al-Tubsirah wal Hadaa-iq của Ibnu Al-Jawzy.
- Zaad Al-Ma-a'd của Ibnu Al-Qaiyim.
- Al-Sirah Al-Nawawiyah của Al-Zahaby.
- Jawaame' Al-Sirah Al-Nawawiyah của Ibnu Haz-m.
- Al-Fusool Fi Sirah Al-Rasul của Ibnu Katheer.
- Saheeh Al-Sirah Al-Nawawiyah của Ibrahim Al-A'ly.
وأصلي على النبي الأكرم محمد بن عبد الله - صلى الله عليه وسلم - وما كان من صواب فمن الله عز وجل وما كان من خطأ فمني ومن الشيطان.
Tôi cầu xin bình an và phúc lành cho vị Nabi rộng lượng Muhammad bin Abdullah e. Trong quyển sách những gì được viết đúng là do Allah Duy Nhất ban cho còn sai sót và lầm lẫn là do bản thân tôi và Shaytaan gây nên.
Hoàn tất dịch thuật ngày 28/4/2012
([1]) Lời nói này chỉ nói khi có việc gì quan trọng, như tuyên bố kẻ thù đã tấn công hoặc những gì rất căng thẳng.
([2]) Khuyến khích mỗi người Muslim khi gặp phải nạn kiếp hãy nói lên câu cầu xin này, y sẽ được Allah ban cho điều tốt đẹp khác đến với y sau nạn kiếp. Ý nghĩa của câu Du-a': “Tất cả chúng ta là do Allah ban cho thì nay trở về với Ngài."